Η Χιονίστρα

Η Χιονίστρα προέρχεται από την Κίο της Βιθυνίας (σήμερα Gemlik). Ιδρύεται τον 7ο - 8ο αιώνα π.Χ.από Μιλήσιους και λόγω της κομβικής της θέσης στις ακτές της Προποντίδας, παραμένει ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του ελληνισμού, τόσο στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όσο και αργότερα. Στα 1919, ο πληθυσμός της ανέρχεται σε περίπου 5.000 κατοίκους, εκ των οποίων 4.630 ήταν Έλληνες. Με την καταστροφή, η πόλη ερημώνεται και οι κάτοικοί της ιδρύουν πια στην Ελλάδα νέους οικισμούς, όπως η Νέα Κίος στην Αργολίδα. 

Η Χιονίστρα μας παραδίδεται στον 4ο –και εξαντλημένο– τόμο των Μικρασιατικών Χρονικών (1948). Συμπεριλαμβάνεται στη συλλογή παραμυθιών της Ελπινίκης Σταμούλη Σαράντη, μίας από τις πιο πλούσιες συλλογές Μικρασιατικών παραμυθιών. (Τα ηχογραφημένο παραμύθι Χρυσομέλικα και Χρυσοτσάκατα Κοριτσάκια, το οποίο θα βρείτε στο podcast μας, προέρχεται από την ίδια συλλογή). 

Ένα από τα πιο αγαπημένα λαϊκά παραμύθια όλων των εποχών, η Χιονάτη, γνωστή από τη συλλογή των αδερφών Grimm και στις μέρες μας διάσημη, λόγω της ταινίας του Walt Disney, αλλά από και νεότερες κινηματογραφικές εκδοχές της, συναντάται εδώ σε μια ωραιότατη Μικρασιάτικη παραλλαγή. Το θέμα του παραμυθιού είναι ιδιαίτερα αγαπητό και διαδεδομένο στη Μ. Ασία, και στις ελληνικές παραλλαγές του, βρίσκουμε ένα πλήθος από ωραιότατα μοτίβα, καθώς και διαφορετικές πλοκές στην εξέλιξη της ιστορίας.

Είναι για μένα τιμή και χαρά να βοηθήσω να γνωστοποιηθεί στις νεότερες γενιές το παραμύθι, σε μια ελληνική του εκδοχή, μέσα από το προφορικό “ζωντάνεμα” του, στο podcast του Ιδρύματος Λασκαρίδη.
 
Στην αφήγησή μου, έμεινα πολύ κοντά στο πρωτότυπο κείμενο και πρόσθεσα μόνον ένα επεισόδιο (με το φαρμακωμένο ζωνάρι) στην προσέγγιση της μητριάς, διότι στα λαϊκά παραμύθια έχουμε πάντα το στοιχείο της τριαδικότητας, που στην συγκεκριμένη καταγραφή λείπει.
 
Τέλος, επέλεξα να ενσωματώσω κάποια ηχητικά εφέ, εφόσον η τεχνολογία μας δίνει αυτήν την δυνατότητα, πάντα όμως με φυσικούς ήχους, από τη φωνή μου και από τα απλά μουσικά μου όργανα, χωρίς να “προδίδω”, θέλω να πιστεύω, τη λιτότητα που αποτελεί βασικό γνώρισμα της λειτουργικότητας της αφήγησης των λαϊκών παραμυθιών.
 
Σάσα Βούλγαρη
Επαγγελματίας αφηγήτρια & εκπαιδεύτρια αφήγησης

What is Παραμύθια της Μικράς Ασίας?

Μια σειρά ηχητικών αφηγήσεων από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, που φιλοδοξούν να φέρουν τους ακροατές σε επαφή με τη λαογραφική παράδοση της Μικράς Ασίας, έτσι όπως αυτή μεταφέρθηκε μέσα από την ιστορική πηγή των Μικρασιατικών Χρονικών. Τα Μικρασιατικά Χρονικά αποτελούν την πρώτη συστηματική καταγραφή παραδόσεων από τη Μικρά Ασία, σχεδόν αμέσως μετά την Καταστροφή.

Οι ιστορίες οφείλουν μεγάλο μέρος της γοητείας τους στους αφηγητές. Η γνωστή παραμυθού και πρωτοπόρος της νεο-αφήγησης Σάσα Βούλγαρη, ο πολυπράγμων σκηνοθέτης-ηθοποιός Κώστας Γάκης, και η εικαστικός- αφηγήτρια Καλλιόπη Λιαδή είναι οι καλλιτέχνες που
αφηγούνται με τον δικό τους μοναδικό τρόπο παραμύθια που επέλεξαν οι ίδιοι μέσα από τα Μικρασιατικά Χρονικά.