Wie was Michel Steels?

Aflevering 2 gaat over Dubbel O Negen, DKF_009. Het klinkt misschien niet zo sexy als die geheim agent met ander nummer, maar een interessant archief is het zeker wel. Het privaat archief dat bovenstaand inventarisnummer draagt, kregen we van Michel Steels. Het heeft te maken met onderwijs, maar hoe exact? En wie was die bezemsteel … Euh Steels nu eigenlijk? Luister naar de podcast en ontdek het zelf.

What is Van ABC tot “Meester, ik ben niet mee”!?

Duik samen met Archief Gent in het archief van onderwijsinspecteur Michel Steels en ontdek in deze podcastreeks hoe zo'n archief tot stand komt en welke herinneringen aan scholen uit het verleden bewaard zijn gebleven. Archief Gent onderzoekt de meerwaarde van onderwijsarchieven en vertelt er jou over!

Intro

De geschiedenis van onderwijs is op zijn minst gezegd bewogen. Schoolstrijden, onderwijsrevoluties en zelf recenter een globale pandemie zorgen ervoor dat onderwijs en educatie nooit stilstaan. Het thema onderwijs is universeel en iedereen heeft zijn eigen ervaringen met en herinneringen aan school. Maar waar start het verhaal van onderwijs? Hoe herinneren we ons die tijd en welke objecten dragen fijne schoolverhalen met zich mee? Wat met het schoolerfgoed? Dit zijn allemaal vragen die aansluiten bij het thema van Erfgoeddag 2022. In het kader van die Erfgoeddag nam Archief Gent een kijkje in zijn collectie op zoek naar interessante stukken en verhalen die aansluiten bij Onderwijs. In deze podcastreeks gaan we op zoek en vinden we hopelijk ook enkele antwoorden. We nodigen je dan ook graag uit om met ons mee te gaan op dit auditief avontuur doorheen de onderwijsgeschiedenis en de collectie van Archief Gent

Podcast

We kennen de naam Michel Steels bij Archief Gent vooral als auteursnaam op het boek “Geschiedenis van het Stedelijk onderwijs te Gent” of als schenker van het archiefje dat bij ons bekend staat met het van de tong rollende DKF_009 uit het modern archief.
Steels werd geboren in 1913 en begon zijn carrière die in teken van onderwijs zou staan op de toenmalige Stedelijke basisschool Spanoghe wat nu de stedelijke basisschool De Zonnepoort – De Zonnewijzer is aan de Sint-Lievenspoortstraat. Zijn middelbaar volgde hij aan de stedelijke school in de Désiré Van Monckhovenstraat. Een school die ook vandaag nog steeds bestaat maar enkel lager onderwijs aanbiedt. Interessant wist-je-datje bij die school is dat ze ontworpen werd door Charles van Rysselberghe, stadsarchitect van Gent van 1879 tot 1916. Een architect die een twintigtal Gentse stadscholen op zijn naam mag zetten. Na zijn middelbaar begon Steels in 1928 aan de Rijkslagerenormaalschool in Gent. WAT IS EEN NORMAALSCHOOL??? Voor de mensen die misschien niet weten wat een normaalschool is, in Vlaanderen waren normaalscholen opleidingsinstituten voor onderwijzend personeel. Een lagere normaalschool verzorgde de opleiding tot onderwijzer die het equivalent is van de hedendaagse leerkrachten in het lager onderwijs. De rijksnormaalschool van Gent staat vandaag bekend als Hogeschool Gent of Hogent. De lerarenopleiding werd georganiseerd in de gebouwen aan de Karel Lodewijk Ledeganckstraat waar 86 jaar later ook de educatief medewerker van Archief Gent zijn opleiding afwerkte. Steels promoveerde zelf tot onderwijzer in 1932.
En is Steels dan meteen kunnen beginnen in 1932? Want een paar van mijn vrienden zijn leerkracht en zij krijgen te maken met veel tijdelijke en korte opdrachten in het begin van hun carrière, was dat toen ook al?
De jongere collega’s van het archief kunnen zich het misschien moeilijk voorstellen omdat het werd afgeschaft in 1995 maar Steels moest ook nog zijn dienstplicht vervullen. Dit deed hij als sergeant in de schoolcompagnie van het 2de linieregiment dat in vredestijd tussen de 2 Wereldoorlogen gekazerneerd was in de Leopoldskazerne, nog zo’n Gents herkenningspunt dat een rijke geschiedenis genoot en naast een militaire functie ook gediend heeft als onderwijsgebouw. NU AAN HET VERBOUWEN??? Het gebouw krijgt ondertussen een nieuw leven en wordt tegen 2023 omgevormd tot moderne stadsbuurt met woonaangelegenheden, het provinciehuis, Centrum voor Volwassenonderwijs en kinderopvang.
Gezien de crisissituatie en de nakende tweede wereldoorlog waren er weinig kansen voor jonge onderwijzers in het Stedelijk Onderwijs. Steels zetten daarom tijdens de schemeroorlog eerst zijn carrière verder in een privé lagere school in Kortrijk waar hij drie jaar zou lesgeven. Zijn terugkeer naar Gent kwam door een betrekking bij de oefenschool van de Rijksnormaalschool te Gent waar hij eerder zijn onderwijzersopleiding genoot.
Wat niet schemerde zoals het nakend globaal conflict was de romantiek. In 1939 trad Steels in het huwelijksbootje, hij trouwde op 5 augustus 1939. Toen de Tweede Wereldoorlog begon zou hij opgeroepen worden door het leger tijdens de algemene mobilisatie van 1939 en deelnemen aan de achttiendaagse veldtocht. Steels werd toen krijgsgevangen genomen en later gedeporteerd naar Duitsland. Hij zou pas terug voet op Belgische bodem zetten in 1941.
Om dan wel voltijds leerkracht te zijn? Of kwam er nog iets tussen?
Steels zette zijn carrière als onderwijzer verder en bereidde zich voor op het examen voor Kantonnaal inspecteur door lessen te volgen aan het Pedagogisch Instituut De Hovere. Dit instituut bestaat nog steeds in Oostakker en engageert zich nog steeds voor bijscholing van leraren in het basisonderwijs. Steels vervulde vervolgens de functie van Kantonnaal inspecteur vanaf 1950, 3 jaar in Eeklo. In 1953 werd hij door de toenmalige schepen van onderwijs, Prof. Dr. Hacquaert aangesteld als Stedelijk inspecteur van Lager Onderwijs. Deze schepen was als politicus voorstander van neutraal en sociaal onderwijs. Het mag dan ook niet verbazen dat onder impuls van de schepen, Steels medeverantwoordelijk was voor het oprichten van een Stedelijk Pedagogisch Instituut. Steels combineerde zijn administratieve taken met les geven op dit instituut en bezocht ook regelmatig verschillende scholen in Gent. Hij bleef werken tot aan zijn pensioen in 1971. Daarna zou hij zich toeleggen op plaatselijke geschiedenis met uiteraard een voorkeur voor het thema onderwijs. Tijdens die periode schreef hij tal van artikels en enkele publicaties die tot op vandaag gebruikt worden in de leeszaal van Archief Gent.
Aha, zoals dat boek “Geschiedenis van het Stedelijk onderwijs te Gent” dat je daarnet vermeldde
Na een jarenlange inzet als vorser en vaste bezoeker van Gentse bibliotheken en archieven kwam Steels te overlijden in 1987 op 11 januari.
Je merkt het misschien al, Steels kan gezien worden als een interessant persoon binnen de Gentse onderwijsgeschiedenis. Daarom is het ook extra fijn dat we in de collectie van Archief Gent ooit een schenking met stukken uit zijn archief binnenkregen. Maar wat bewaarde Steels in dat Archief? En wat is het belang daarvan? We gaan op zoek naar antwoorden op die vragen, in onze volgende aflevering.

Outro

Deze podcast(reeks) kwam tot stand naar aanleiding van Erfgoeddag 2022: Erfgoeddag maakt School, een initiatief van Faro en gedragen door de brede cultureel-erfgoedsector in Vlaanderen. Naast deze podcast zijn er nog een heleboel andere activiteiten rond erfgoed in onderwijs. Meer informatie daarover kan je vinden op www.Erfgoeddag.be . Voor de inhoud van deze podcast baseerden we ons op de collecties van Archief Gent. Meer informatie over Archief Gent, gebruikte bronnen en een uitgeschreven script van deze aflevering kan je vinden op stad.gent/archief.
Wil je enkele stukken bekijken die vermeld werden in deze aflevering? Deze staan digitaal op beeldbank.stad.gent in de collectie Erfgoeddag 2022. Of breng een bezoekje aan onze leeszaal. Heb je na het beluisteren van deze podcast vragen, opmerkingen, suggesties of feedback, dan kan je een mailtje sturen naar [e-mail] of een berichtje sturen op onze facebookpagina.
Bedankt voor het luisteren en hopelijk tot binnenkort bij Archief Gent.

Bronnen:
PA_DKF_09 (zie Beeldbank Stad Gent)
https://openjournals.ugent.be/gt/article/id/68335/