Subscribe
Share
Share
Embed
Het Havenbedrijf Rotterdam werkt samen met bedrijven in de haven en de overheid aan een toekomstbestendige haven. Een haven waar bedrijven nu en in de toekomst kunnen floreren en zorgen voor inkomsten en banen. En dat alles met een zo minimaal mogelijke impact op het klimaat en de natuur.
Ook al is het maar heel klein, als je het niet hebt dan kan je de rest ook niet doen. Een mooi voorbeeld is misschien wel als je een auto hebt. Nou is heel fijn en er zitten al, het is heel groot en het weegt heel zwaar. Maar als je de sleutel niet hebt kan je er niet mee rijden.
Celwin Frenzen:Welkom bij met groene kracht vooruit. De podcast waarin we vol in de energie en grondstoffenransitie in de Rotterdamse haven duiken. In deze speciale bonus aflevering spreek ik met Eva Verschoor. Programmamanager kritieke grondstoffen voor Havenbedrijf Rotterdam. Met Eva bespreek ik de grondstofransitie waar we middenin zitten.
Celwin Frenzen:Waarom is deze zo belangrijk? En wat is nou precies het Er wordt wel eens gezegd met de energietransitie vervangen we moleculen. Grijs wordt groen, maar hoe zit dat met de grondstofransitie? Waar zorgt deze voor?
Eva Verschoor:Voor de grondstofransitie is het zo en als met spreek ik met name over de kritieke materialen. Deze materialen zijn nodig voor de energietransitie, dus voor batterijen gaat het om lithium, mangaan, nou ja allerlei specifieke grondstoffen. Die haal je 1 keer uit de grond en die stop je dan even in een anode of een catode of nou ja speciale toepassingen voor batterijen. Het doel is om ervoor te zorgen dat je dat 1 keer uit de grond haalt, maar dat je dat uiteindelijk ook natuurlijk gaat hergebruiken, want de wereld de materialen zijn niet oneindig. Op een gegeven moment is die bodem leeg en dat is ook niet duurzaam, dus wat goed is aan die energietransitie, dat je op het moment dat je een batterij hebt, kan je uiteindelijk ook naar recycling stappen en herwinnen van van die materialen om ze vervolgens opnieuw te gebruiken en dan heb je eigenlijk gewoon een hele mooie closed-loop, zoals we dat dan zeggen, in de circulaire industrie voor deze specifieke materialen.
Celwin Frenzen:Ik heb jou, tenminste ik heb in deze podcast serie heb ik mensen ooit horen zeggen, zonder grondstofransitie is er geen energietransitie mogelijk, vertel.
Eva Verschoor:Ja, dat hangt natuurlijk heel erg met elkaar samen. Als je kijkt, maar gaan we misschien wel gelijk heel erg de diepte in, maar als je kijkt wat er nodig is om duurzame bronnen te hebben. We hebben het over elektolizers, we hebben het over batterijen die nodig zijn voor energietransitie. Daar gaan gewoon allerlei kritieke grondstoffen in, dus als je die niet hebt, heb je ook geen energietransitie.
Celwin Frenzen:Zoals Eva al aangeeft, we gaan gelijk redelijk de diepte in. Laten we daarom even een stap terug doen. Eva heeft het al een paar keer over kritieke materialen. Wat zijn dit?
Eva Verschoor:Nou ja, het is een hele mooie vraag en ik vind het ook fijn dat je die stelt, want daar heerst nogal veel verwarring over. Mensen denken bij kritiek gelijk aan het materiaal is schaars. Kritieke materialen zijn kritiek benoemd door de Europese Unie, eigenlijk om 2 redenen. 1 vanwege de economisch belang en 2, vanwege het bevoorradingsrisico. Op die 2 pijlers moeten die materialen hoog scoren en als ze beide hoog scoren, worden ze als kritiek bestempeld.
Eva Verschoor:Om daar een voorbeeld van te geven, lithium. Lithium wordt maar op bepaalde plekken op de wereld verwerkt. Op meerdere plekken uit de wereld uit grond gehaald, maar op bepaalde plekken verwerkt, waardoor het op de lijst staat van kritieke grondstoffen. En zo moet je eigenlijk naar die lijst kijken van de Europese Unie die 34 materialen heeft bestempeld als zijnde kritiek. En dat geldt dus voor elke economie anders, want elke economie maakt andere dingen produceert andere dingen, dus de lijst van de Europese Unie die met kritieke grondstoffen is niet dezelfde lijst, 1 op 1 kopieerbaar voor misschien de VS of Australië dat zijn andere lijsten.
Celwin Frenzen:Nee precies en is het dan ook dat van die 34 dat ze niet per se allemaal kritiek zijn voor ons in Nederland of geldt dat wel omdat wij gewoon deel onderdeel zijn van Europa, zeg maar.
Eva Verschoor:Dat is een hele goede inderdaad, niet alle materialen die op die lijst staan zijn specifiek voor ons van belang, maar ja wij zijn natuurlijk de haven van, zeggen we wel eens, van Europa. Veel wat bij ons doorgevoerd wordt gaat naar het achterland, dus vanuit het havenbedrijf kijken we ook zeker naar materialen die voor andere economieën, de Duitse economie bijvoorbeeld, ook van belang zijn, want dat heeft ook directe impact op onze haven en op onze rol.
Celwin Frenzen:34 kritieke grondstoffen voor Europa, helder. Maar waar staan we dan nu met de grondstofransitie?
Eva Verschoor:Nou, als je kijkt naar het doel van de grondstofransitie specifiek voor kritieke grondstoffen, dan is het doel om minder afhankelijk te zijn van 1 grote speler die momenteel alle grondstoffen, bijna alle grondstoffen verwerkt, namelijk China. En als je dan kijkt naar hoe die keten in elkaar zit, zijn daar verschillende stappen in. Dus vanuit exploratie, het onderzoek naar grondstoffen in de grond tot het winnen van grondstoffen totdat het uiteindelijk in je mobiele telefoon zit. Daar zitten heel veel specifieke stappen in. Daar zijn een aantal stappen die we eigenlijk als havenbedrijf al heel goed doen.
Eva Verschoor:We hebben hier heel veel bedrijven zitten in op- en overslag die al heel ver zijn, die dit eigenlijk dagelijks doen. Maar er zijn ook een aantal stappen in die specifieke grondstofketens voor kritieke materialen, waar we echt nog aan het begin staan.
Celwin Frenzen:Voor sommige materialen zijn we dus al heel ver, voor anderen staan we nog aan het begin. Ik heb ook wel eens gelezen dat we van sommige materialen maar 200 kilo per jaar invoeren in Rotterdam. Waarom zetten we hier dan toch op in?
Eva Verschoor:Nou ja, veel wat je dus ziet inderdaad, veel van die materialen die op die lijst staan van kritieke grondstoffen zijn niet bepaald gelijk hoog in het aantal volumes en het tonage, maar die zijn wel van essentieel belang. We hadden net al in het begin al even aangegeven, het voorbeeld van zonder grondstoffen geen energietransitie, nou ja, dat is al een van de belangrijkste dingen, we willen heel graag voldoen aan het Parijs akkoord, we willen graag die energietransitie behalen, we willen als haven in 2050 neutraal zijn, nou ja, dan ook al is het maar heel klein, als je het niet hebt, dan kan je de rest ook niet doen. Een mooi voorbeeld is misschien wel een heel, het is misschien wel een beetje gek voorbeeld, maar als je een auto hebt, nou dat is heel fijn en daar zitten al het is heel groot en het weegt heel zwaar, maar als je de sleutel niet hebt, kan je er niet mee rijden.
Celwin Frenzen:Nee, precies.
Eva Verschoor:Nou ja, dit is misschien een beetje een gek voorbeeld, maar die sleutel is wel van essentieel belang om die auto te starten en dat geldt hetzelfde voor deze materialen. Ze zijn van essentieel belang en ja, we moeten ervoor zorgen dat we toegang blijven krijgen tot deze materialen.
Celwin Frenzen:Kan je een voorbeeld geven van zo'n materiaal wat eigenlijk maar in kleine mate door de haven gaat, maar wel van echt essentieel belang is?
Eva Verschoor:Nou je kan hierbij denken aan galium en Germanium. Die gaan per containers door onze haven en hebben we het echt maar over misschien een paar containers per jaar, maar zijn wel van essentieel belang voor de halfgeleider industrie.
Celwin Frenzen:De halfgeleider industrie waar Eva het over heeft, bestaat uit bedrijven die zich bezighouden met het ontwikkelen en produceren van elektronische onderdelen voor bijvoorbeeld computers, smartphones en andere elektronische apparaten. Eva geeft aan dat een aantal kritieke materialen per container ons land binnenkomen. Geldt dat voor alle kritieke materialen of zijn er ook andere vervoer methodes?
Eva Verschoor:Nee, heel veel komt ook in droge bulk en het ligt er maar net aan om welke materialen we hebben, dus droge bulk, containers, dat zijn wel de voornaamste waarop de materialen binnen
Celwin Frenzen:komen. De grondstofransitie is een woord dat je de laatste tijd veel hoort in het nieuws of leest in de krant. Maar is deze transitie nou echt zo nieuw of eigenlijk altijd al belangrijk geweest?
Eva Verschoor:Nou, wat je eigenlijk ziet is dat we ons bewuster zijn geworden door 2 recente gebeurtenissen. We hebben natuurlijk als eerste gezien de covid crisis en daarna zijn we ons bewuster geworden door de oorlog in Oekraïne, waardoor we geen gas meer konden krijgen uit uit Rusland. Nou, als je afhankelijk bent van 1 grote specifieke speler of je krijgt je grondstoffen of materialen niet, ja, dan betekent dat iets voor voor je economie en daarom zie je nu wat de gevolgen ervan zijn, als je van 1 speler afhankelijk bent, in dit geval verwerkt China bijna alle grondstoffen, als zij aan de knoppen draaien draaien om bepaalde grondstoffen niet meer te leveren, ja, dan hebben wij hier als Nederland, als Europa, gewoon een groot probleem voor de dagelijkse dingen die we doen. Neem het onze telefoon, nemen onze windturbines, maar dat kan ook zo zijn dat we niet meer naar het ziekenhuis kunnen, omdat de MRI waar we in moeten liggen, ook specifieke grondstoffen geleverd krijgt uit China.
Celwin Frenzen:Ja, en wat betekent het dan voor ons als haven zijnde?
Eva Verschoor:Nou, voor ons is dat ook een groot risico. We hebben hier veel bedrijven in onze haven die afhankelijk zijn van van de kritieke grondstoffen. Maashaven zijn we natuurlijk een doorvoerhaven, dus dat betekent iets voor voor onze doorvoer van het aantal materialen, zowel voor bedrijven op ons terrein, maar natuurlijk ook voor de rest van Nederland en Noordwest-Europa. En daarom hebben wij dit specifieke kritieke materialen programma opgezet, eigenlijk om 3 dingen te doen. We willen alternatieve ketens opzetten, zodat we niet afhankelijk zijn van 1 specifieke speler in de wereld, maar echt gaan kijken met welke landen zouden we samen kunnen werken, zodat we de levering van die grondstoffen blijven krijgen.
Eva Verschoor:Daarin kijken we heel nauw ook, wat kunnen we in het land van herkomst doen, om daar lokale waarde ook aan toe te voegen. Het tweede is, we kijken heel erg naar ons eigen cluster, hoe kunnen we dat versterken. We hebben veel bedrijven al in ons cluster zitten, die hier al mee te maken hebben, die willen we graag behouden en we willen graag ook nieuwe bedrijven aantrekken, dat is onze derde pijler, nieuwe bedrijven aantrekken die hier ook actief in zijn en die een onderdeel kunnen zijn in die keten van de grondstoffen, die belangrijk zijn voor onze economie of die van Nederland of die van Noordwest-Europa.
Celwin Frenzen:Verschillende kritieke materialen worden ergens anders op de wereld gemengd of gerecycled. En als ik het goed begrijp willen we dus minder afhankelijk worden van deze gebieden of landen.
Eva Verschoor:Ja, je wil eigenlijk met meerdere landen wil je je risico's spreiden, eigenlijk wil je diversificeren, met een moeilijk woord. Je wil ervoor zorgen dat je niet van 1 speler afhankelijk bent. Dat wil je sowieso niet, maar in dit specifieke geval wil je dat al helemaal niet, omdat dit op dit moment voornamelijk in China wordt verwerkt. Nou en de Europese Unie heeft daar in 2024 een critical Rare Material Act voor opgesteld, waarin ze hebben aangegeven dat de Europese Unie ook zelf moet gaan mijnen. De Europese Unie moet meer gaan verwerken en we moeten ook meer gaan recyclen, dus dat zijn dingen die je eigenlijk wil gaan doen vanuit een diversificerend oogpunt.
Celwin Frenzen:En betekent dan als jij zegt van vanuit de EU moeten we meer dit, meer dat, meer zus, wordt het dan ook veel groter of wordt het alleen maar qua volume groot, nou hoe moet dat zien?
Eva Verschoor:Ik denk dat het meer van cruciaal belang wordt en is, zowel van strategisch belang als als belang voor onze maatschappij. Als we die materialen niet hebben, kunnen we over 20 jaar gewoon niet meer de dingen doen zoals we ze nu doen, zouden we niet meer kunnen bellen, er gaan minstens 29 materialen van die kritieke materialen in je mobiele telefoon. Nou ja, zonder die materialen kunnen wij gewoon niet blijven bellen.
Celwin Frenzen:Ja, communiceren met elkaar.
Eva Verschoor:Communiciceren met elkaar.
Celwin Frenzen:Het havenbedrijf heeft voor de Rotterdamse haven een eigen grondstoffenvisie ontwikkeld. Waarom pakt het havenbedrijf Rotterdam zo'n grote rol in zo'n grote mondiale transitie?
Eva Verschoor:Wij zijn een publiek-private haven, dus 70 procent aandeel is van de gemeente, 30 procent is van het ministerie van financiën, dus we hebben gewoon echt een publieke rol te vervullen. Daarnaast maken bedrijven in onze haven gebruik van deze kritieke grondstoffen en natuurlijk biedt het ook voor ons commerciële kansen. Wij doen dit als haven, maar echt niet alleen. Wat we doen is samenwerken met andere landen en op den duur ook met andere havens. Dit is echt een verhaal wat we niet als Rotterdam moeten vertellen, maar echt samen moeten staan als Europa.
Celwin Frenzen:En wat is dan jouw rol eigenlijk daarin?
Eva Verschoor:Ja, als programmamanager zet ik me in om ervoor te zorgen dat eigenlijk vanuit alle verschillende disciplines binnen het havenbedrijf hier aandacht aan wordt gegeven, want het gaat om het ontwikkelen van nieuw business, dus mogelijk zoals de Europese Unie heeft aangegeven, meer recycling of meer verwerkingcapaciteit hier beschikbaar te stellen. Maar het gaat ook om internationaal samenwerkingen op te zetten. En ervoor te zorgen dat we inderdaad met meerdere landen afspraken maken om te kijken, hé, hoe kunnen we nou goed die ketens aan elkaar verknopen. Dus mijn rol is vooral alles samenbrengen binnen het havenbedrijf. Ja.
Eva Verschoor:Ja en daarbuiten.
Celwin Frenzen:Ja, precies. Ja en volgens mij zet jij ook in op urgentie
Eva Verschoor:hè? Ja, ik zet inderdaad in, omdat omdat het is zoiets kleins, hè, wat je ook net aangaf. Het is zoiets waar vanzelfsprekend wat we toegang hebben tot die materialen, dat we de dingen zo kunnen doen, maar dat is niet vanzelfsprekend en ik denk dat dat voor iedereen echt van belang is om dat te weten. Het is niet vanzelfsprekend vanwege de veranderende wereldpolitiek en daar moeten we aandacht aan geven, denk ik, als haven, als Nederland, maar zeker gezamenlijk als Europa.
Celwin Frenzen:Ja. Nou was jij onlangs of tenminste onlangs in 2024 ben jij met het havenbedrijf naar Australië geweest. En wat heb je daar gedaan?
Eva Verschoor:Ja, wat ik net al aangaf, is het doel om te gaan diversificeren, kijken waar kunnen we nog meer samenwerkingen opzetten, samenwerkingen die goed zijn voor ons als haven, als Nederland, maar ook voor de landen waar de materialen vandaan komen. En ja, daar was het doel om te horen van, hé, welke projecten spelen hier, wat doet de overheid hier aan dit thema en hoe zouden we samen ketens kunnen opzetten, die zowel goed zijn voor mensen, milieu in Australië als hier in de haven van Rotterdam.
Celwin Frenzen:Ja en hoe gaan we dat samen doen?
Eva Verschoor:Ik denk dat het belangrijk is vanuit de haven kijken we eigenlijk naar 3 dingen. We willen internationaal die ketens gaan opzetten, we willen ons lokale cluster versterken, we hebben hier al, zoals ik aangaf, heel veel bedrijven, die met kritieke materialen bezighouden of bedrijven die de materialen nodig hebben, zowel hier in ons eigen industrieel complex, als in Duitsland, in ons achterland en we willen zorgen dat de faciliteiten, die we hier hebben als haven, dat we die in kunnen zetten voor het verwerken, produceren en recyclen en herwinnen van deze materialen.
Celwin Frenzen:Dat klinkt als een mooie uitdaging, maar hoe vliegt Eva deze aan? Doet ze dat op Europees niveau of toch mondiaal?
Eva Verschoor:We kijken, ik vind dat je als Europa daarnaar moet kijken, dit is niet iets wat we alleen als Nederland of alleen als haven kunnen bereiken, dat moet je echt samen doen en dat doen we ook, dat gebeurt er ook onder andere door het ministerie van EZK, die hier een speciaal vertegenwoordigen grondstoffen voor heeft aangesteld, om samen met andere landen hierin op te trekken en dan ook naar landen te kijken, waarin je goede samenwerkingen kunt opzetten en die ook heel hoog de ESG-doelstellingen hoog in het vaandel hebben staan,
Celwin Frenzen:want
Eva Verschoor:dat is voor ons wel echt belangrijk. We willen dat goed doen. Deze materialen zijn nodig, maar wel voor mens en milieu.
Celwin Frenzen:Elke aflevering van deze podcast serie sluit ik af met dezelfde vraag voor al mijn gasten, ook in deze bonus aflevering. Hoe gaat Eva zelf met groene kracht vooruit?
Eva Verschoor:Ik reis eigenlijk voornamelijk met openbaar vervoer, we hebben geen auto, dus we doen eigenlijk alles op de fiets en met het OV en daarnaast proberen we ook in dat wat we eten, dus minder vlees te eten en daar op die manier rekening mee te houden.
Celwin Frenzen:Dank voor het luisteren naar deze bonus aflevering van Met groene kracht vooruit. En dank aan Eva Verschoor voor haar waardevolle bijdrage. In het komende seizoen van Met groene kracht vooruit duiken we in de wereld van duurzaam transport. Hoe gaan we ervoor zorgen dat het transport in en door de haven een duurzame toekomst voor zich heeft? Wil je tot die tijd meer weten over deze podcast en over de energietransitie in de Rotterdamse haven?
Celwin Frenzen:Neem dan een kijkje op porderfotterham punt com slash groenekracht. Krijg je geen genoeg van onze podcast? We hebben er nog veel meer voor je klaarstaan op Podfel tram punt com slash podcast.