Abonneren
Delen
Delen
Embedden
Welkom bij Rust in je Hoofd, de podcast van Meditation Moments. In deze podcast spreekt Michael Pilarczyk met bekende gasten en toonaangevende experts over mentale gezondheid, zingeving, meditatie, persoonlijke ontwikkeling en…. het leven zelf.
Burn-out is een cadeau.
Wat bedoel jij met die uitspraak?
Er is een heel businessmodel waarbij we elkaar
proberen wijs te maken...
...dat burn-out iets is waar je zo
snel mogelijk van af moet.
Hoe snel je weer aan het werk bent,
dat is dan de succesmaat.
Dat is niet wat burn-out is.
Burn-out is jouw systeem weigert dienst.
Dat is heel zwaar geschud van jouw systeem.
Dus wat probeert jouw systeem je nou duidelijk
te maken?
In plaats van hoe kom ik hier zo
snel mogelijk van af...
...en alle statistieken laten hetzelfde zien.
Mensen die het puzzeltje wat eraan vooraf is
gegaan niet leggen...
...die krijgen hem over een paar jaar geheid
weer.
Dus als je er niks van geleerd hebt...
...als je niet hebt geleerd dat betere zelfzorg...
...meer rust, minder doen wat je baas aan
je vraagt...
...minder luisteren naar je partner...
...dan ben je gedoemd in hetzelfde spiraaltje weer
opnieuw daartegen aan te lopen.
Hij is een bekende psychiater, maar in 2021
deed hij afstand van die titel.
Bram Bakker studeerde geneeskunde en promoveerde op de
thema's...
...paniekaanvallen en angststoornissen.
Hij werkte bij verschillende ziekenhuizen, GGZ's...
...en was directeur van een aantal verslavingsklinieken.
Momenteel werkt hij met een aantal partners aan
de Balanskliniek...
...een gezondheidsplatform voor het vinden, verbinden...
...en delen van kennis op weg naar een
betere gezondheid.
Bram deelt zijn eigen visie, kennis en boodschap
via podcasts, theaterprogramma's...
...en hij schreef inmiddels veel boeken.
Zijn nieuwste boek heet Hart Lopen als Lichaamswerk.
Vandaag in de Rust in Je Hoofd podcast...
...Bram Bakker.
En hoe is het met de rust in
zijn hoofd?
De wereld is gek, jij niet.
Dat zijn jouw woorden.
En toen dacht ik, dan moet ik met
Bram Bakker gaan praten...
...want ik weet niet of de wereld gek
is...
...maar heel veel mensen in de wereld hebben
wel last van iets...
...wij ook waarschijnlijk...
...waardoor we inmiddels in een wereld terecht zijn
gekomen waarvan ik wel denk...
...we moeten iets gaan veranderen om er een
mooiere wereld van te maken.
Dat is een beetje mijn motto.
Dat was ook één van de redenen om
met deze podcast te starten.
Veel mensen hebben last van onrust in hun
hoofd, stress, burn-outs...
...angst aanvallen, paniek aanvallen.
Allemaal jouw speelveld waar je heel veel over
weet.
Verslavingen, laten we die daar vast ook noemen.
Daar wil ik zeker nog wat over praten.
Maar eerst eens even naar die wereld is
gek.
Hoe komt het dat de wereld zo krankzinnig
is geworden?
Ik denk dat als je het plat slaat...
...dat het harmonieuze, collectieve, met elkaar, warm, veilig
gezin, dorp...
...dat dat verloren is gegaan.
De wereld is te onpersoonlijk en te groot
geworden.
En waar er vroeger een zorgzame samenleving was...
...waar niet eens woorden voor bestonden, waar mantelzorg
de norm was...
...moet nu alles in een zorgmodel voorzien worden
van een sticker.
Worden mensen daarmee ook gelijk in wisselbaar gemaakt?
Want je wordt je diagnose.
Jij bent een ADHD'er, ik ben een
autist.
Nou, dat mag je helemaal niet zeggen, want
dat is een scheldwoord.
We zitten elkaar te beoordelen op stickertjes, alsof
we allemaal hetzelfde zijn.
Het idee is, we zijn allemaal anders.
En in een veilige, warme omgeving waarin je
gekend wordt zoals je bent...
...en waarin je mag zijn zoals je bent,
gebeuren veel minder ongelukken.
Waar is het misgegaan, als je het zo
kan zeggen?
Ik vraag me af of het vroeger nou
echt heel anders was...
...in de tijd van onze opa's en oma's,
toen wij jong waren.
Ik denk wel dat die wereld anders was,
dat er meer zorgzaamheid was.
Er was natuurlijk geen social media, geen internet.
De druk van buitenaf was misschien veel kleiner.
We letten minder op elkaar, maar we zorgden
misschien wat meer voor elkaar.
Maar je voelt wel dat er onrust is
in de samenleving.
Er is veel conflict, er is veel politicisatie.
En er zijn heel veel mensen met mentale
problemen, veel jongeren.
Een op de twee mensen in Nederland is
aan de antidepressiva, heeft middelen.
Wat jij zegt, iedereen heeft wel een label.
Jij komt uit die gezondheidszorg.
Jij was psychiater, volgens mij blijf je dat
altijd.
Alleen heb je het naamboordje niet meer.
Je hebt zoveel mensen gezien in al die
jaren, als directeur van een klinieke.
Je hebt bij de GGZ gezeten, ziekenhuizen.
Wat denk jij nou dat het probleem is
dat zoveel mensen last hebben van die mentale
problemen nu in deze wereld?
Om te beginnen is het heel simpel.
Mensen weten zich geen raad met hun emoties.
En de opdracht, kijk dat de wereld is
gek en niet jij.
Dat komt eigenlijk van mijn grote inspirator Jan
Foedraene.
Die zei, je moet niet tegen mensen zeggen
dat ze gek zijn.
Je moet je stinkende best doen om te
begrijpen waarom ze zo zijn geworden.
En dan heeft iedereen een verhaal wat resulteert
in een diagnose of gekte.
Dus Foedraene zei eigenlijk, het werkterrein is wat
gaat eraan vooraf.
Gezondheidszorg is een businessmodel waarbij ze met elkaar
hebben afgesproken.
Als jij voldoet aan de criteria van een
depressie of een paniekstoornis.
Dan moet je evidence based worden behandeld met
bijna altijd medicatie of cognitieve gedragstherapie.
En dan komt het goed.
Helaas is het niet zo, want wat erin
heeft geresulteerd dat jij somber of angstig werd.
Dat is het werk, daar is het te
doen.
En wij verzuimen met elkaar dat werk te
doen.
Want we hebben haast en we hebben geen
vrienden waar we dingen mee bespreken.
Dus we rennen naar een professional en we
zeggen, ik heb paniek aanvallen, help mij.
Terwijl, wat speelt zich hier af?
Kijk, de psychiatrie is ten onder gegaan aan
het hersenziekte model.
Want mentale problemen zijn helemaal geen hersenziekte.
Dat is een bedenksel.
Als jij de hele dag moe bent, dan
doe je goed om naar de dokter te
gaan.
Dan laat je je bloed nakijken.
Misschien heb je verhoogde bloedbezinking.
Misschien heb je te langzaam werkende schildkier.
Misschien heb je helemaal pech en heb je
iets kwaadaardigs onder de leden.
Dus je kan vanuit moeheid bij een dokter
achter een oorzaak komen van die vermoeidheid.
Of verhoogde bloedbezinking.
Maar dat is lekker helder.
Dus ga vooral naar de dokter als je
iets makkelijk objectieveerbaars hebt.
Maar nou sta jij al weken op met
het gevoel van, hoe kom ik deze dag
door?
Voor mij hoeft het niet meer.
En dood lijkt me eigenlijk net zo prima
als welleven.
En dan kom ik en dan zeg ik,
nou, dat is een hersenziekte.
Dat houdt verband met de serotonine gehaald.
Uw serotonine gehaald in uw hersen is te
laag.
Wilt u deze vragenlijst invullen?
Dan kunnen wij evidence based u gaan behandelen
met uw serotonine probleem.
Dat zegt de psychiater in het ziekenhuis.
Nou, daar is de psychiatrie van het pad
geraakt.
En dit is in de jaren tachtig van
de vorige eeuw ontstaan.
En het was een verdienmodel.
Dus de farmaceutische industrie had medicijnen.
Die wilden ze graag in de markt zetten.
En toen hebben ze dat serotonine onzin verhaal
bedacht.
Want serotonine is een belangrijk stofje.
Het speelt in ieders leven een rol.
En waarschijnlijk is een ontregeling van je serotonine
heeft impact op je stemming.
Als je je MDMA wel eens hebt gebruikt,
dan weet je de dag erna of twee
dagen daarna.
Dan heb ik een stemmingsdip.
Dat is een kickback van die MDMA.
Dus even ben je helemaal.
En daarna zak je.
Nou, dat is serotonine.
En dat kun je gewoon wetenschappelijk bewezen.
Kan je dat laten zien.
Maar is helemaal geen bewijs dat stemming of
angstproblemen.
Dat die te maken hebben met een verstoring
in de serotonine.
En dan kun je wel zeggen, ja, wij
hebben hier pillen die herstellen dat.
Maar je hebt het gewoon verzonnen.
Het is niet wat het is.
Jij bent gepromoveerd op paniekanvallen en angststoornissen.
En op destijds het grootste antidepressivum in Nederland.
En ik zeg er altijd eerlijk bij.
Ik was fout in de oorlog, want ik
heb voor het bedrijf gewerkt.
Dus ik heb eraan bijgedragen dat het zo
groot is geworden.
Maar je wist niet beter toen.
Ik geloofde erin.
Is dat niet waarom heel veel artsen toch
nog steeds bepaalde medicatie voorschrijven.
Of zoals je zegt, bepaalde systemen volgen.
Omdat ze geloven dat dat het goede is.
Nou, kijk, daarom blijf ik er toch een
beetje tegen aanschoppen.
En ben ik blij dat jij mij deze
vragen stelt.
Nog steeds, iedere dag, worden in Nederland mensen
met dit type klachten.
Door huisartsen op dit soort medicatie ingesteld.
En alle statistieken laten hetzelfde zien.
Als je mazzel hebt, nemen je klachten een
beetje af.
Maar genezen doet het niet.
Want het is niet zo'n ziekte als
een longontsteking.
Waarbij het antibiotica met beestje dood wat de
longontsteking voorschrijft.
Dan praat je over genezing.
Maar er geneest niemand door een antidepressivum te
slikken.
Echt niemand.
Hoeveel mensen slikken dat soort medicijnen?
Meer dan een miljoen nog steeds.
In Nederland?
Ja.
Antidepressieven?
Ja.
En waarom slikken die mensen dat?
Omdat de dokter heeft gezegd.
En tegenwoordig vaker de huisarts dan de psychiater.
Want de psychiater is zo schaars en onbereikbaar
geworden.
Het gaat allemaal via de huisarts.
Omdat de huisarts in een consult van 10
minuten vaststelt.
Uw serotonine is te laag.
En omdat mensen nog altijd gezagsgetrouw zijn.
En tegen die dokter opkijken.
Zegt ze, nou ja, hij zal het wel
weten.
En ik ben natuurlijk kritisch.
En dan vraag ik de mensen.
Hoe heeft die dokter dat vastgesteld?
Ja, dat weet ik eigenlijk ook niet.
Kijk je heel diep in je ogen?
Nee, hij keek vooral op zijn computerscherm.
Ik zeg maar, hoe weet die man dan
dat het aan je serotonine ligt?
Ja, hij heeft ervoor gestudeerd.
Hij zal het toch wel weten?
Nee, het is hem wijsgemaakt.
Dit is boeiend.
Want veel mensen zeggen ook tegen mij.
Ja, die dokter weet toch wel waar hij
het over heeft.
Jij hebt er niet voor gestudeerd.
Ik zeg ja, maar ik zie heel veel
mensen die komen ook bij mij.
Net zoals jij mensen in je praktijk hebt
en gehad.
Die zijn al lang aan de antidepressiva.
En zijn daar dus aan verslaafd geraakt.
Want dat is eigenlijk het meest voorkomende probleem.
Dat ik hoor, die pillen zelf.
Die kunnen kortstondig misschien nog wel even werken.
Even aan de bovenkant de pijn er een
beetje uit halen.
Maar als je het langdurig slikt, dan is
het niet goed voor je.
Dat blijkt.
En dan hebben mensen een ander probleem.
Dan komen ze weer bij jou.
Ik ben verslaafd aan pillen.
En dan heeft de farmaceutische industrie in de
tijd dat ik er werkte, al zijn stinkende
best gedaan om te zeggen, het is geen
verslaving.
Want bij verslaving moet je iedere dag wat
meer gebruiken.
En dat is hier niet.
Dus je hebt ontwenningsverschijnselen als je er af
wilt.
En daar moet je doorheen.
Hebben ze vervolgens programma's ontwikkeld om mensen ervan
af te helpen?
Nee, want ze hebben alleen onderzoek gedaan om
zoveel mogelijk mensen, zoveel mogelijk van die pillen
te voeren.
Want dat was goed voor de omzet.
Het onderzoek krijgen ze er weer vanaf.
Is niet gedaan.
En daardoor slikken nu in Nederland honderdduizenden mensen
30, 40 jaar lang medicijnen die hun problemen
niet hebben opgelost.
Die er wel gemiddeld toe hebben geleid dat
ze 5, 6 kilo zwaarder zijn geworden.
80 procent heeft nooit meer een orgasme.
40 tot 60 procent heeft ook helemaal geen
zin meer.
En dan zeggen wij, wees maar blij dat
het niet meer zo zwaard is als het
was.
Want op symptoomniveau is het minder gruwelijk dan
toen je begon.
Ja, dat is waar.
En hoe zou jij dat dan oplossen?
Wat is een betere manier om dit aan
te pakken?
Ik denk, als jij een probleem hebt, een
groot en belangrijk probleem.
En je gaat naar de dokter.
Dat je eigenlijk altijd maar één ding moet
doen.
En die dokter dringend aankijken.
Zeggen, als het nou uw vrouw was of
uw kind, zou u dan deze behandeling ook
inzetten?
Nou, dan zul je zien dat heel veel
huisartsenpsychiaters zeer terughoudend zijn met het voorschrijven van
antidepressiva in hun eigen kring.
Omdat ze allemaal weten, ja, op symptoomniveau kan
het helpen.
Maar kom er maar weer eens af.
En dat is één van de redenen waarom
ik ben uitgestapt.
Ik dacht, ja, ik moet volgens allerlei beroepsprotocollen
en richtlijnen, moet ik dat inzetten?
Maar ik geloof er zelf niet in.
Want jij bent in 2021 gestopt als psychiater.
Daar heb je lang voor gestudeerd.
Best wel lang in gewerkt.
Het was je passie, is volgens mij nog
steeds een drijfje in je leven.
Toch stop je dan.
Dat is het mooiste vak.
Dan zeg je, ik stop ermee om dokter
te zijn.
Daar ging natuurlijk meer aan vooraf.
Je had ook persoonlijk heel veel dingen in
je leven.
Maar wat was nou echt beroepsmatig, dat je
zegt, dat was voor mij de druppel, toen
ben ik ermee gestopt?
Nou, ik kreeg een keer een tuchtzaak aangespannen
door de boze partner, aanstaande ex-partner van
een patiënt van mij.
En die patiënt van mij had een briefje
nodig in verband met woonruimte.
En ik had haar advocaat dat briefje geschreven
om die vrouw te helpen.
En die man was onaangenaam.
En er was een richtlijn die zei, wij
psychiaters mogen niet communiceren met advocaat.
Dat heeft iemand verzonnen.
En er zijn vast goede argumenten waarom het
niet mag, maar ik vond dat ik een
heel goed argument had om het wel te
doen.
Dus het was richtlijn.
Toen kwam ik bij het Turk College.
Toen zei het Turk College, ja, als u
deze richtlijn schendt, dan krijgt u een waarschuwing.
Ik zei, wat is dat nou voor gelul?
Dat is een richtlijn.
Nee, maar u hoort de jurisprudentie te kennen.
Schenden van deze richtlijn is een waarschuwing.
Ik zei, dat vind ik belachelijk.
Moet je het een wet noemen?
Weet je, als ik 51 rij waar ik
50 mag, krijg ik een bon, dan ben
ik chagrijnig.
Maar ik begrijp ook wel, dan moet je
geen 51 rijden.
Dus noem het dan een wet.
Toen zeiden ze, oh, u heeft nog een
grote mond ook.
We doen niet waarschuwing, we doen berisping.
Toen kwam ik ook nog in een of
andere digitale beklaagde bank, waarbij al mijn fans
zeker wisten dat ik met mijn vingers aan
een vrouwelijke patiënten had gezeten, dat de tuchtzaak
daar over ging.
Toen had ik het gehad.
Je was altijd eigenlijk wel de psychiater in
Nederland, misschien wel de bekendste.
Beruchtste.
Beruchtste.
Je was wat recalcitrant.
Je had een andere visie op bepaalde dingen.
Je vindt het niet altijd nodig om medicatie
voor te schrijven.
Absoluut niet.
Was dat ook iets dat je zegt, ja
toch, de farmaceutische industrie.
Zeker sinds corona is dat natuurlijk wel een
ding geworden, dat mensen zeggen, ja, verdienmodel en
dit.
Ik zeg niet dat medicatie slecht is.
Dat heeft ons wel wat geleerd over de
farmaceutische industrie.
Ja, wat dan?
Nou, dat ze heel veel kunnen.
Heel veel macht hebben.
Ja, en of je nou voor of tegen
het vaccin bent.
Ze hadden toen ze het beestje geïdentificeerd hadden
ze ook snel een middel.
En wat je ook moet weten, er worden
geen nieuwe antidepressiva meer ontwikkeld.
En dat komt omdat die farmaceuten allang begrepen
hebben, het is geen hersenziekte.
Want als ze zouden weten waar de depressie
zit, dan kunnen ze betere medicijnen ontwikkelen.
Dus al die antidepressiva zijn uit patent.
Dus de farmaceutische industrie heeft zich teruggetrokken uit
het domein van de mentale problemen.
Is de zorg nu eigenlijk een speelveld tussen
de farmaceutische industrie en de zorgverzekeraars?
En hebben artsen en de zorgen, de mensen
die echt het beste voor hebben met patiënten,
hebben zich daar maar een beetje aan te
houden?
Want die bepalen de wetten daarboven.
Ja, veel mensen denken dat, maar dat hoor
je veel.
Ja, en als je het puur feitelijk bekijkt,
is de farmaceutische industrie helemaal geen partij meer.
Omdat die patenten zijn verloren kosten die pillen
helemaal niks.
Maar het model, het DSM-stickerboek, wat de
psychiaters en psychologen gebruiken, dat is door de
farmaceutische industrie erin gezet, jaren 80 vorige eeuw.
En tot en met onze zorgverzekeraars werken met
dat model.
Vroeger in dat DSM-boek staat, maakt niet
uit hoe je aan de symptomen bent gekomen,
als je vijf van de negen kruisjes hebt,
heb je de stoornis.
Nou, en nu moeten al die mensen een
labeltje uit het DSM-boek krijgen, want anders
is er geen zorg.
Dus al die mensen met complexe levens, die
krijgen allemaal hetzelfde stickertje en dezelfde aanbieding en
dat helpt niet.
Ja, ik stond er ook wel wat radicaal
in, dat ik dacht, ja, pharma bepaalt alles.
Nu heeft mijn vader ziekte van kaler al
twee jaar nu en de doktoren zeggen, ja,
als het niet nodig is, willen we niet
doorgaan met die medicatie.
Dus Lena Lipomide, Dexamethasone, en toen zeiden ze
na een tijdje, we willen er eigenlijk mee
gaan stoppen.
Wat goed van die dokters.
Ja, om te kijken hoe het gaat, want
die eiwitniveaus, die blijven goed, alle bloedwaarden zijn
goed.
Dus toen dacht ik ook van, had ik
het ook met die arts over.
Ik vind het fijn dat ik nu elke
maand, twee jaar lang al in ziekenhuizen kom
om met ze te praten.
Heb ik er wel een beetje andere kijk
op gekregen, dat er artsen niet alleen maar
proberen om pillen te verkopen.
Dat vind ik heel fijn.
Laten we dat nog maar een keer expliciteren.
Dokters doen hun werk met goede bedoelingen en
dokters zijn niet achterlijk.
En de corticosteroïden, want daar hebben we het
over, daar geldt eigenlijk hetzelfde als de antidepressiva,
die bestaan al tientallen jaren en al tientallen
jaren worden die ingezet als symptoombestrijding, vergelijk paracetamol
bij hoofdpijn.
Als het helpt, fijn op symptoomniveau, maar over
de oorzaak van de hoofdpijn zegt het niks.
Kaler is als er in het blad slaat
iets in de hoek van de auto-immuunziekte,
dus de afweer van het lichaam werkt niet
goed.
En wat was de traditie en cultuur onder
dokters, dan leggen we het afweersysteem plat met
corticosteroïden.
Op symptoomniveau prima als je een hele dikke
rode opgezwollen gewricht hebt van de reuma, dan
helpt een shotje prednison wel.
Lost het iets op?
Nee natuurlijk, want het is symptoombestrijding.
Dus die dokters realiseren zich ook steeds meer,
we zijn aan het symptoombestrijden en we hebben
andere antwoorden nodig.
Piepende oren, tinnitus, mega groot probleem.
Steeds meer mensen hebben piepende oren.
Ga je naar de KNO-arts, doe je
een hersenscan bij, fijn voor de firma Philips,
want die zitten in scans.
Dus er rijdt een heel industrietje op onderzoek
naar tinnitus, maar meer dan 95% vinden
we geen verklaring.
En de echt interessante vraag is, wat willen
jouw piepende oren jou vertellen?
En we hebben dus dokters nodig die bereid
zijn en op zoek gaan naar wat zit
eronder, wat ging eraan vooraf en wat heeft
gemaakt dat het lichaam zich tegen zichzelf keert.
Wat wil het lichaam ons laten weten?
Want het lichaam ligt nooit.
Daar geloof jij meer in, dat wat het
lichaam ons vertelt door ziekte, dat er een
boodschap in zit.
Dat we daarnaar moeten luisteren.
Kijk, mijn grote inspirator de afgelopen jaren is
Iskabor Mathé, een arts, therapeut, ervaringsdeskundige.
Mathé en ik delen veel en hij is
groter, beter, beroemder.
Maar ik trek me aan hem op, want
hij heeft al 18 jaar geleden denk ik
een boek geschreven dat heet Wanneer Je Lichaam
Nee Zegt.
En het is een raarst interessant boek.
Waarom?
Omdat er allemaal wetenschappelijke literatuur door hem bij
elkaar is gezet, waarvan hij ook altijd zegt,
dat leer je niet op de medische opleiding.
En er is dus heel veel kennis die
wordt ons niet bijgebracht.
Dus de ziekte van Parkinson, die krijgt niet
iedereen, die krijg je niet zomaar.
Zelfs hele ernstige, gruwelijke ziektes als MS en
ALS, er is een verband tussen wie jij
bent en dat je die ziekte krijgt.
Dat is toch fascinerend.
En ik ben er geen expert in, maar
ik geloof oprecht dat we met die manier
van kijken verder kunnen komen dan met alleen
maar symptomen bestrijden.
Ja, Mathé is nu 81 inmiddels.
Er zijn veel van die psychiaters in de
tachtig die ineens een soort revival hebben.
Over twintig jaar word ik echt beroemd.
Misschien wel, dat wil ik net zeggen.
De waarheid komt later pas, want zij werden
eerst ook niet heel erg geloofd.
Nee, we hebben natuurlijk onze Bessel van der
Kolk, Body Keeps the Score, ook een titel
die alles zegt.
Eén van mijn helden is ook Pieter Leeuwarden,
de tijger ontwaakt en de stem van je
lichaam.
Dat is kippenvel.
Als je dat leest, denk je, oh shit
man.
Ben je bekend met Bruce Lipton?
Ja, tuurlijk.
Die komt naar Nederland overigens ook nog.
Ja, hij komt bij Jorn in Tyvek.
Ja, zo boeiend.
Ik ben hem nu al een jaar of
twee aan het bestuderen over die epigenetica.
Hoeveel invloed dat dus heeft.
Daar moeten we heen.
Die epigenetica.
Omdat veel mensen en doktoren ook zeggen, ja,
maar dat is gewoon DNA.
Dat zit nou eenmaal in jou.
Je bent zoals je bent door je DNA.
Dat DNA past zich dus aan aan jouw
omgeving.
En dat is ook wetenschappelijk aangetoond.
En dan komen we bij, wie ben je
nou eigenlijk geworden en waardoor?
Kijk, wat ik een van de meest waanzinnige
onderzoeken vind, is dat jij en ik en
ik denk iedereen die hiernaar kijkt of luistert,
begrijpen wel dat als de conceptie heeft plaatsgevonden
en het gaat vervolgens negen maanden niet zo
lekker met je moeder.
Die heeft stress, paniek, financiële zorgen.
Ze heeft geen huis, weet ik veel wat.
Dat dat iets met jou als kindje doet.
Dus er komt dan na negen maanden in
de buik van een gestresste moeder, komt er
een ander baby tevoorschijn dan wanneer die moeder
negen maanden in vrijheid en rust en kalmte
en liefde heeft doorgebracht.
Dat begrijpt iedereen.
Dat is toch in hogere wiskunde?
Dat zegt zelfs Dick Zwaap, de op hol
geslagen hersenwetenschapper.
Goeie onderzoeker, maar wij zijn ons brein over
die eerste negen maanden.
Dat is het interessante, want daar gebeurt al
heel veel.
Maar hij is bijvoorbeeld iemand die dus zegt
dat heel veel, 80% zegt hij, is
genetisch bepaald.
Ja, maar Dick Zwaap is te oud en
Dick Zwaap is af.
Want die epigenetica, dat is wel de toekomst
van het onderzoek.
Dus dat is ook hoopgevend dat wij die
transgenerationele shit nu echt goed gaan onderzoeken en
vooral meenemen in onze manier van denken, kijken
en voelen.
Daar is hoop.
Jongetjes worden niet ineens recalcitrante gekke ventjes.
Er zitten altijd ouders achter en grootouders waarmee
dingen zijn gebeurd die bij dat kind terechtkomen.
Dus mijn onderzoeksanecdote af.
Als je in die negen maanden zwangerschap een
vader hebt waarmee het slecht gaat, dan komt
er ook een ander babytje op aarde.
Dus het is niet zo dat het alleen
maar via de navelstreng en in de baarmoeder
dat kindje bereikt.
Het bereikt dat kindje ook als het met
die vader niet goed is.
Dan kan je zeggen, ja, dat is abracadabra
en handsklok, moet het maar oplossen.
Nee, dat is de impact die het heeft
als jouw biologische ouders als het daar niet
goed mee gaat.
En dat is niet beperkt tot de moeder.
We kijken heel erg naar de moeder, maar
die vader is net zo belangrijk.
Een afwezige vader, man.
Weet je hoe bron van ellende dat is?
Wat voor impact heeft dat dan op een
kind als die vader er niet is tijdens
een zwangerschap?
Want ja, dat heeft die baby toch helemaal
niet in de gaten.
Ja, die baby heeft het wel in de
gaten.
Hoe dan?
Dat is natuurlijk ongelooflijk lastig vast te stellen.
Maar waarschijnlijk komt de interactie tussen die ouders
bij dat kind terecht.
En als het met die vader niet goed
gaat, heeft die moeder zorgen over dat kind.
En die zorgen die ze heeft zitten in
haar systeem.
Misschien is zij het doorgeefluik van dat het
met papa niet goed gaat.
Daar moeten we veel meer over weten.
Dat is epigenetica.
Maar dat is een harde tak van wetenschap.
En mensen als Swaap kunnen wel zeggen dat
is flauwekul.
Want dit kan ons verder helpen.
Lipton heeft aangetoond dat dat DNA zich aanpast
op basis van zijn omgeving.
Wil je ook meer rust in je hoofd?
Mag ik je dan uitnodigen om het gewoon
eens een week te proberen?
In de Meditation Moments app vind je meer
dan 700 geleide meditaties.
Ademhalingsoefeningen, muziek, afformaties, slaapverhalen, yoga en flow sessies
en nog veel meer.
Alles om meer rust te ervaren in je
hoofd en in je leven.
Download de app gratis in de App Store
of Google Play.
Of ga naar meditationmoments.nl. En probeer de
premium versie 7 dagen helemaal gratis.
Dus als we dan weer terug gaan naar
de maatschappij nu.
En we zeggen, hoe komt het nou dat
wij denken dat de wereld gek is geworden?
En je gaat eens kijken naar de afgelopen
20, 40 jaar.
Hoe heel veel kinderen op deze aarde zijn
gekomen.
In onrustige thuissituaties.
Veel vaker alleenstaande moeders.
Veel vaker dat er wat speelde tussen in
die relatie.
Twee ouders die altijd werkten.
Kinderen die heel snel, daar schrik ik altijd
van, die heel snel uit handen worden gegeven
naar.
Daar gaat het mis.
Van alles en nog wat en iedereen.
En dan krijg je dus, nou ja, dat
is misschien gechargeerd, ontspoorde mensen.
En leidt dat tot een ontspoorde samenleving waar
we een beetje op afstevenen nu natuurlijk.
Dus hoe kunnen we dit repareren?
Door helemaal terug te gaan naar die basis.
Eigenlijk vanaf het moment van die zwangerschap.
Daar een nieuwe systematiek te gaan toepassen.
Ben je dat mee eens?
Jazeker.
Maar als het gaat over ons emotioneel welbevinden.
Dan zijn wij inmiddels zo ver dat wij
in de moderne westerse wereld.
Tussen aanleidingstekens.
Wij zijn het ontwikkelingsgebied.
En wat wij dan de primitieve volken noemen.
In Zuid-Amerika en Afrika.
Die begrijpen het veel beter.
Want die leven kort op elkaar.
Die zullen de hele dag hun kind mee.
Die leggen dat kind niet steeds weg.
Die hebben aandacht.
Die hebben tijd.
Die hebben ruimte.
Die hebben niet zoveel euro's als wij gekkies.
Maar in de emotionele zorg voor elkaar.
En vooral voor het nageslacht.
Doen ze het veel beter.
Veel beter.
Er is een waanzinnige documentaire.
Ik weet niet hoe die heet.
Cindy liet hem me zien laatst.
Die gaat over baby's.
Ik ben er veel mee bezig dit jaar.
Ik vond het zo interessant.
Nadat ik Lipton was gaan bestuderen.
Dat ik dacht.
Ik wil alles weten over hoe dat zit.
Want dat heeft zoveel impact.
Misschien ook op jou en mij gehad.
Waarom wij nu zijn wie we zijn.
Die documentaire.
Daar wordt geen woord in gesproken.
En die documentairemaker is dus de hele wereld
rond gegaan.
En die laat, zoals jij zegt, volkeren overal
zien.
Met baby's.
Hoe ze omgaan met die baby.
En dan kom je dus in Lapland.
In Afrika.
Waar die baby altijd huid op huid contact
heeft.
Geen iPads.
Helemaal niks.
Je ziet van die kleine zwarte mannetjes spelen
met niks.
In een of ander dorpje in Afrika.
En dan de tegenstelling met de westerse wereld.
Amerika, New York.
Volgens mij Amsterdam zit er ook in.
Een baby van een met een iPad en
een telefoon.
En dat je zelfs als naïeve buitenstaande denkt
van.
Wat zijn we hier eigenlijk aan het doen?
Het geeft in ieder geval te denken.
En het is zo mooi om te zien
dat.
Want je voelt gewoon dat contact.
En die liefde en die verbinding.
Die zijn we een beetje aan het verliezen.
Doordat we eigenlijk kinderen veel te vroeg.
Laat ik maar zeggen.
Op een paar maanden al buiten de deur
zetten.
Nu moet je het zelf maar uitzoeken.
En dat leidt volgens mij tot onthechting.
Zeker.
We zijn extreem hulpbehoevende diertjes.
Als ze op aarde komen.
Onze honden, katten, paarden en reiten.
Die staan na een paar dagen of weken
op eigen benen.
Dan kunnen de eerste twee er helemaal niks.
We gaan hartstikke dood als er niet iemand
ons eten geeft.
We kunnen ook helemaal niet nadenken.
We kunnen nauwelijks waarnemen.
We kunnen een beetje voelen.
Dus het eerste waar je mee begint.
En dan moeten mensen nu hele dure zelfbetale
haptonomie vervolgen.
Maar onze tastzin, die ontwikkelen.
Hoe doe je dat?
Vruddigen.
En wat gebeurt er dan?
Dan ga je veel goedstofjes aanmaken.
Oxytocine, dopamine, serotonine.
Laat het niet vergeten.
En dan word je een rustiger, gelukkiger, evenwichtiger
mens.
En als er dan stress komt.
Want dat hoort bij het leven.
Dan is je lichaam daarop voorbereid.
Dan schiet het in de actiemodus.
Schakelt de tegenstand eruit.
En het wordt weer rustig.
Maar als jij wordt weggelegd.
Als als klein babytje.
En vervolgens word je wakker.
Je hebt een vieze luier en honger.
En je moet gaan schreeuwen.
Voor aandacht van papa of mama.
Of wie ook maar voor jou moet zorgen.
Dan ga je dus eigenlijk al in de
stressmodus.
Volstrekt onnodig en overbodig.
En gebeuren er dus in het brein allemaal
dingen.
Die voorspellen dat de kans dat je later
allerlei gezondheidsproblemen krijgt.
Het is je inkoppertje.
Het begint bij de eerste 2 tot 7.
De eerste 2 jaar zijn heel belangrijk.
Dan van 2 tot 7.
Is ook uitermate belangrijk voor de programmering.
Hoe wij worden gevormd.
Dan gaan we even verder in de tijd.
En dan wil ik een beetje naar die
angststoornissen.
En paniekstoornissen.
Angstaanvallen.
Ik kom zoveel jongeren tegen.
Ik durf bijna altijd te zeggen.
Zo'n beetje 1 op de 3.
Misschien wel 1 op de 2.
Hebben last van paniekaanvallen.
En dan vraag ik.
Wat is dat dan?
Wat voel je dan?
En dat kunnen ze heel vaak niet onder
woorden brengen.
Jij hebt daar echt heel lang op gestudeerd.
Je hebt volgens mij heel veel mensen meegemaakt.
Wat is dat nou?
Een paniekaanval.
Of een angststoornis.
Nou, in het psychiatrische model waar mijn proefschrift
over ging.
Moest je dan die jonge mensen uitleggen.
Dat het niet rationeel was.
Dat ze op zo'n moment denken.
Ik word gek of ik ga dood.
Wat toch vrij beangsterende gedachten zijn.
Dus dan krijg je cognitieve therapie.
En dan werd aan jou uitgelegd dat het
niet rationeel was.
Om bang te zijn dat je gek wordt
of dood gaat.
De kans op een verkeersongeluk of kanker of
suïcide is groter.
Dus het is misschien niet rationeel dat je
denkt ik krijg een hartinfarct.
Maar je lichaam laat je iets weten.
Dus wat dat eigenlijk is.
Is niks meer of minder dan stress.
Alarm.
Er gaat hier iets aan.
In het lichaam zelf.
In het lichaam is een gevoel van bedreiging.
En het gaat er dan dus niet om
of er letterlijk een tijger voor je neus
staat.
Het gaat erom dat in jouw lichaam spookt
het alsof er een tijger voor je neus
zit.
En daar gaat het al vaak mis.
Want dan gaan mensen een soort juridisch feiten
checken.
Dan zeggen ze ja, je bent bang voor
iets wat er niet is.
Dat maakt niet uit.
Want in jouw lichaam is het wel.
Dus over gevoel kan je niet twisten.
Dus je voelt iets heel heftigs.
En dan gaan we zeggen het valt wel
mee.
Neem maar een pammetje of we hebben pillen.
Nee, je moet het gevoel ontzettend serieus nemen.
Je moet zeggen nou, er spelen dus hele
heftige emoties in je.
Laten we eens gaan kijken waar dat door
veroorzaakt is.
Heb je dat al lang?
Zijn er dingen gebeurd?
Waar wordt dat dan door veroorzaakt?
Onveiligheid.
In de basis is hechtingsproblematiek het thema onder
alle psychische stoornissen.
En je noemt het woord al stress.
Wat is stress?
Dat is de aanmaak van met name cortisol.
En dat is een stofje wat ons helpt
te overleven als we langdurig onder druk staan
en bedreigd worden.
En de aanmaak van cortisol werkt door.
Dat wordt aangemaakt in de bijnieren.
Werkt door in ons hele systeem.
Want cortisol is eigenlijk een lichaamseigen ontstekingsremmer.
Dus als je veel stress hebt, neemt je
weerstand af.
Dus je wordt sneller ziek.
Dus als je niet verkouden wil worden, moet
je misschien eens kijken hoe je zorgt dat
je minder stress hebt.
Maar dat is natuurlijk geen business model.
Want het business model is, de mensen die
ziek zijn, die gaan we behandelen.
Maar een ontregel, het is de hpa's, hypothalamus,
hypofysiobinia's.
Een ontregeling in die hpa's die zo heel
vroeg kan ontstaan door onveilige hechting.
Onveilige hechting geeft stress, werkt de rest van
het leven door.
En is dat dan vooral lichamelijk of is
het ook grotendeels mentaal die stress?
Is het iets wat we inbeelden of is
het tweeledig?
Ja, dat is een mooi punt.
Want het onderscheid lichaam en mentaal is volstrekt
arbitrair.
Dat was ooit een of andere lijpe Franse
filosoof, meneer Descartes, die zei cogito ergo sum.
De rest is geschiedenis, had hij het maar
nooit gezegd.
Want het feit dat wij kunnen nadenken maakt
ons iets andere zoogdieren dan alle andere zoogdieren.
Maar de overeenkomsten zijn veel belangrijker.
En een ontregeling van je stresssysteem kan in
alles resulteren.
Het kan erin resulteren dat je angster wordt,
dat je depressief wordt, dat je een eetstoornis
krijgt, dat je verslaafd raakt.
Maar ook dat je fibromiologie krijgt.
Of een autoimmunziekte als reuma.
Of chronisch vermoeidheidssyndroom.
Of piepende oren.
You name it.
Maar zijn dan heel veel van dit soort
ziekten toch, hebben die een psychische aanleiding?
Of komt het echt uit het lichamelijke?
Eigenlijk bijna alle gezondheidsproblemen zijn stress gerelateerd.
Dus je ziet eigenlijk een ontregeling van die
HPA's onder al die verschillende labeltjes.
Maar het vervelende is, de zorg is dus
helemaal ingericht, piep je oren naar de KNO
-arts.
Heb je abnormaal veel spierpijn, naar de reumatoloog.
Dus het grote verband, het gemeenschappelijke kenmerk van
al die verschillende uitingen, dat zien we niet.
Dat is natuurlijk het betoog van grote intelligente
mannen als Gabor Mathé en Bessel van der
Kork.
Kijk nou eens naar wat eronder zit.
Mathé gaat natuurlijk ook naar die traumas van
vroeger.
Dat doe je ook in je boek, oud
zeer.
Wat ik heel belangrijk vind, en daarom heb
ik het oud zeer genoemd.
Het gaat niet alleen om wat er gebeurd
is wat niet had moeten gebeuren.
Dus gebeurtenissen met enorm veel impact die je
iedereen wilt besparen.
Het gaat ook, en daar hebben we het
al best over gehad, wat je niet hebt
gekregen terwijl je het wel had kunnen gebruiken.
En dat is knuffelen, lijf-op-lijf contact,
warmte, beschikbare ouders, liefde, de zachte afdeling.
Maar die zachte afdeling is gewoon keihard een
verklaring bij 80% van al onze gezondheidsproblemen.
Als mensen die nu kijken last hebben van
dit soort angststoornissen, paniekaanvallen, wat adviseren ze dan?
Ga je lijf in, ga verkennen wat er
speelt en ga niet het toedekken.
En kun je dat zelf of zeg je
daar heb je toch hulp bij nodig?
Want ik merk wel dat mensen zo gestresst
zijn.
Nee, daar heb je absoluut hulp bij nodig.
En naar wie moet je dan toe als
je niet naar de huisarts of de psychiater
moet gaan?
Wij bouwen nu aan een platform de balanskliniek
wat niet een business model is, maar een
beweging.
En bij ons kun je zoeken, we hebben
ongeveer bij 250 mensen nu, naar wie bij
jou in de buurt op welke thema's bekwaam
is.
Dat zijn hulpverleners?
Dat zijn hulpverleners, maar die zijn persoonlijk.
Dus jij ziet dat is een man of
een vrouw die woont daar en daar en
die daar bekwaam in.
En dan kan je een beetje invoelen op,
klikt dat?
En het probleem bij de jeugdzorg en de
GGZ is natuurlijk, je wordt verwezen en dan
krijg je iemand toegewezen, waarvan je alleen maar
weet hij of zij heeft het diploma, waardoor
de zorgverzekeraar het vergoedt.
Wat is de GGZ?
Dat is een mega groot onderdeel van ons
gezondheidszorgsysteem.
Ik dacht altijd dat dat een soort officiële
instantie was met mensen waarop je kunt bouwen,
maar dat schijnt toch ook allemaal een soort
losstandig eigen winkeltjes te zijn, begrijp ik, met
mensen die allemaal andere belangen hebben.
De grootste GGZ instelling in dit land heeft
ongeveer evenveel personeelsleden als de Nederlandse politie.
Dus dan praat je over bedrijven met 25
.000 werknemers.
Die zijn georganiseerd in allerlei segmenten.
Dus die hebben een potje jeugdzorg, een potje
verslavingszorg en een potje persoonlijkheidsstoornis.
En dan jij meldt je aan en dan
gaan ze kijken, wat past het beste bij
jou?
En dan word je daarheen doorverwezen.
En dan helpt het meestal niet afdoende, maar
dan hebben ze natuurlijk wel business.
Ik kom weleens mensen tegen die bij mij
komen en zeggen ja, ik heb echt wel
hulp nodig nu.
En dan zeg ik, ga naar de GGZ.
En dan zeggen ze ja, heb ik al
gedaan, maar over zes maanden is er pas
tijd of over drie maanden.
Maar duurt dat lang?
Lang.
In gevallen waarbij ik denk, het is best
wel urgent.
Hier is nu hulp bij nodig of morgen,
maar niet pas over een aantal weken.
Hoe komt het dan dat die GGZ zo
onderbezet zijn of dat die wachtlijsten zo lang
zijn?
Nou, kijk, nu word ik weer boos.
Dus nu kom ik weer mijn oude psychiatergedaante.
Ik vind dat ze die zorgen om te
beginnen heel anders moeten inrichten.
Ik vind dat mensen in nood op hele
korte termijn door een zeer ervaren man of
vrouw gesproken moeten worden.
Zodat hij of zij kan zeggen, deze moet
snel hulp krijgen en deze mag nog wel
even wachten.
En zo is het niet ingericht.
Je krijgt iemand in de opleiding na een
wachtlijst waarbij niet uitmerkt welk probleem je hebt,
want iedereen gaat op dezelfde wachtlijst.
Ja, dat is toch gekkenwerken?
Hoe werkt het dan?
Ik kan me het zo moeilijk voorstellen.
Elke hulpverlener, elke arts wil toch mensen helpen.
Dat is de reden dat je dat gaat
doen.
En hoe kan het dan toch, is het
dan het systeem dat het niet toelaat?
Kijk, een van de argumenten om er niet
uit te stappen was voor mij.
Mensen met psychische problemen hebben heel vaak niet
zoveel geld.
Die hebben heel vaak geen werk, die hebben
vaak problemen met huis.
Het hangt allemaal met elkaar samen.
En ik dacht, als ik er nu uit
stap en zeg, je kan bij mij voor
coaching, moet je btw betalen, eigen rekening.
Dan sluit ik heel veel mensen buiten.
Er zijn heel veel dokters die echt idealistisch
zeggen, wij willen er voor iedereen zijn.
Maar ze worden gedwongen te werken in een
model wat aantoonbaar niet functioneert.
De kosten voor de elektronische patiëntendossiers, ook zo
'n uitvoering, die nemen onderhand 30-40%
van het totale zorgbudget in beslag.
Wat betekent dat geld?
Wat is bedoeld om mensen te helpen?
Verdwijnt naar ICT bedrijven die EPD's ontwerpen.
Dat klopt niet.
Dus dat gaat steeds meer wringen en er
zijn steeds meer mensen die zeggen, ik stap
eruit en dan ga ik wel werken met
de mensen die het kunnen en willen betalen.
Dan hoeven ze al die vragenlijsten niet in
te vullen, dan krijgen ze geen diagnose, dan
krijgen ze hulp op het probleem wat ze
inbrengen.
Is dat zorgsysteem op korte termijn anders in
te richten?
En volgens jouw visie, hoe zou je dat
beter kunnen inrichten in een afzienbare periode, dat
er niet weer acht kabinetten moeten gaan duren?
Mijn fantasie is dat wij met die balanskliniek
laten zien dat je mensen snel, adequaat en
kostenefficiënt kan helpen door ze gewoon te geven
wat ze nodig hebben.
En dat is niet een protocol met twaalf
gesprekken de komende drie maanden.
Dat is maatwerk en dat betekent misschien de
eerste week vier keer en dan over een
jaar weer een keer.
Want iedereen is anders en wat je nodig
hebt.
Dus door het persoonlijk te maken en alle
bureaucratische hobbels weg te nemen, worden de wachtlijsten
korter, gaan de kosten omlaag en als wij
groot en sterk genoeg zijn, dan hoop ik
dat een zorgverzekeraar ons overneemt.
Want de kosten zijn natuurlijk te groot.
Is de bedoeling om dit dan landelijk te
laten?
Het is al landelijk.
Het is landelijk.
Dus wil je verder groeien of zou het
helpen als er meer mensen zoals jullie dit
soort nieuwe initiatieven opzetten?
We zijn nu een beweging.
Dus mensen sluiten zich aan, betalen eenmalig een
bijdrage die wij doorzetten in de ontwikkeling van
ICT, noem maar op.
Dus ik ben er jaren mee bezig.
Ik verdien er geen euro aan, maar dat
is mijn ambitie niet.
Mijn ambitie is om iets neer te zetten
wat inhoudelijk alternatief biedt voor de toedekgewoonte in
de reguliere zorg.
Want daar willen we naartoe.
Dat de zorg verbetert, dat er meer mensen
wat wij zeggen rust in hun hoofd hebben,
meer balans in hun leven, minder stress, waardoor
ze tijd hebben om die nieuwe kinderen, die
nieuwe baby's aandacht en liefde te geven.
Het zal een tijdje duren, maar over vijftig
jaar we naar een wat meer liefdevolle samenleving
kunnen gaan.
Dat is een beetje mijn visie.
Ik zit meer natuurlijk af en toe in
die spirituele hoek.
Maar ik merk wel dat het holistisch, spirituele
en het wetenschappelijke komen wel steeds dichter bij
elkaar.
Ja, dat is hoopgevens.
Ik denk dus dat de holistische benadering eigenlijk
in de basis de benadering moet zijn.
En als jij je been breekt, dan ben
je helemaal niet spiritueel en holistisch.
Dan zeg je, fix even mijn been.
En het maakt ook dan niet uit hoe
het gekomen is dat je je been hebt
gebroken.
Maar als het gaat over je emotioneel welbevinden,
heeft iedereen een ander verhaal.
Dan ga je toch niet zeggen, allemaal aan
de sirokzalt of de prozak.
Come on.
Je vertelde mij net dat je vader onlangs
is overleden.
Mijn moeder is een paar maanden geleden overleden.
Dat heeft meer impact op mij dan ik
had gedacht.
Heeft het bij jou ook meer impact dan
je had verwacht?
Of gaat het wel volgens plan?
Nou, mijn vader is zo lang ziek geweest.
En hij was 89 toen hij uiteindelijk het
leven losliet.
Want dat was ongeveer het proces waar hij
in zat.
Toen was dat denk ik voor iedereen vooral
opluchting.
Het zat er al zo lang aan te
komen.
En hij was dan met mijn moeder en
hij woonde nog thuis.
Dus het was eigenlijk wel een beetje een
overlijden zoals je dat wenst.
En 89 is toch ook echt heel oud.
Wat heel veel met mij gedaan heeft is
dat er op mijn grotendeels onbekende redenen niemand
van zijn familie bij de crematie is geweest.
Bij de uitvaartplechtigheid.
Dus er is in die familie iets gebeurd.
En in de relatie tussen mijn vader en
mijn moeder.
Want mijn moeder heeft daar hoe dan ook
een grote rol in gespeeld.
Waardoor de helft van mijn stamboom niet op
de uitvaart van mijn vader was.
En daar heb ik last van.
Want hij heeft gewoon broers en een zus.
En ik weet dat die wel hadden willen
komen, maar die waren niet welkom.
Wat is daar nou gebeurd?
Nou, dus dat houdt mij nu bezig.
En dat heeft me ook op het spoor
gebracht van waar ik me nu de komende
jaren mee bezighoud.
Hoeveel impact heeft een afwezige vader wel niet?
In je hele leven?
Ja, enorm.
Was hij er vroeger ook niet?
Emotioneel, fysiek?
Eigenlijk niet.
Ja, op vakanties.
Maar dat waren ook de fijnste momenten.
Dat herinner ik me dat we op vakantie
waren.
Maar mijn vader was vertegenwoordiger.
Wat helemaal niet bij hem paste.
Maar dat maakte dat hij altijd lang en
veel weg was.
Mijn moeder was gedwongen fulltime huisvrouw.
Want zo ging het in die tijd.
Ja, en dat met terugwekkende kracht kan je
zeggen.
Dat is een gezinsvorm geweest die hem niet
paste.
Die mijn moeder niet paste.
En die onze kinderen ook geen goed heeft
gedaan.
Ik denk toch in onze tijd toen.
Jij bent iets ouder dan ik.
Dat vaders er best wel vaak niet waren.
Het was de norm.
Mijn vader was er ook heel veel niet.
De cultuur van die tijd.
Niet lullen maar poetsen.
Jongens huilen niet.
Ik weet echt niet of ik een huilerig
ventje was.
Maar als ik huilde dan kreeg ik van
mijn moeder een knal.
Zo werd huilen niet gedoogd.
Wat heb je over jezelf geleerd de afgelopen
25 jaar?
Vanaf het moment dat je zelf psychiater werd.
Totdat je nu hier aan tafel zit.
Er is zoveel gebeurd ook in jouw leven.
Je hebt heel veel boeken geschreven.
Ik was aan het tellen.
Ik kwam tot 28.
Chad zei kunnen er ook 35 zijn.
Je hebt veel boeken geschreven.
Je doet veel.
Je schrijft boeken.
Je doet heel veel podcast.
Je gaat nu het theater weer in met
oud-zeer.
Je hebt meerdere theatershows gedaan.
Je loopt veel hard.
Je loopt heel snel op de marathon.
2,45 of zoiets.
Ja, dat heb ik kort wel gelopen.
Dat is best wel snel.
Je hebt veel dingen gedaan.
Wie ben je uiteindelijk geworden nu?
Ik hoop dat ik onderweg ben.
Om een jongetje te worden wat niet zoveel
hoeft.
Die zichzelf gunt om veel te spelen.
Al die druktemakerij had natuurlijk een functie.
Ons brein is er om onze overlevingskansen te
vergroten.
Omdat het zo onveilig was thuis.
Toen ben ik heel erg in mijn hoofd
gegaan.
Dus ik heb ook alle kenmerken van ADD
of ADHD.
Maar daar gaat iets aan vooraf.
Een belangrijk boek van Gabo en Mathé.
Het verstrooide brein.
Heel veel jonge mensen herkennen zich daarin.
Je vlucht in je hoofd als het hier
niet veilig is.
Sluit je dan die emoties af in je
lichaam?
Ja, dat ben je je natuurlijk helemaal niet
bewust.
Maar dat gebeurt.
Natuurlijk gebeurt dat.
En ik ben eigenlijk onderweg om die emoties
meer bewust te worden.
En het was nogal een dorre bende hier
in mijn binnenwereld.
Heb je eigen ziekte daar ook aan bijgedragen?
Zeker.
Ik kreeg een evenwichtsprobleem waar de neurologen negen
maanden op gestudeerd hebben.
En ze hebben niks kunnen vinden.
En het was natuurlijk mijn lichaam wat me
liet weten.
Zo gaat het niet langer.
Dus achteraf zeg je dan dank je wel
lichaam dat jij dienst weigerde.
Want dat heeft me op het spoor gezet
om te komen waar ik nu ben.
Ik ben een beetje laat begonnen.
Ik was 3,54.
Toen ben ik deze weg gaan lopen.
Maar ik word wel rustiger.
Alles bij elkaar doe ik denk ik iets
minder.
Je hebt volgens mij ook ergens gezegd.
Het is heel belangrijk dat je uiteindelijk weet
wie je bent.
Wie je bent geworden.
En wat de weg daaraan vooraf is gegaan
om te komen waar je nu bent.
En dan komen we weer terug bij die
vaders en moeders.
En die hele opvoeding natuurlijk.
En alles wat er gebeurt.
De invloeden van buitenaf.
Vanuit je eigen ervaring.
Kun je zeggen dat eigenlijk heel veel mensen
niet zo goed weten wie ze diep van
binnen echt zijn?
Ja.
Ga er maar van uit dat je dat
niet weet.
En ga er ook maar van uit dat
een leven leiden wat optimaal bij jou past.
Met inbegrip van dood, ellende en verlies.
Want dat is ook het leven.
Dat dat maar één ding vraagt.
En dat is naar binnen gaan.
En gaan verkennen wat zit daar.
Bewustwording.
Ja.
En ik ben natuurlijk een vreselijke druktemaker.
En overal heel hard tegenaan aan het schoppen.
Maar dat is niet wie ik werkelijk ben.
Gewoon een jongetje die graag gezien wilde worden.
En die dacht als ik nou maar goed
mijn best doe.
Dan gaat mijn moeder op een dag wel
zeggen dat ze trots op me is.
Nou dat gaat mijn moeder niet doen.
Maar ja.
Ik denk dat ik misschien twee boeken had
geschreven.
Als ik niet zo op zoek was geweest
naar erkenning van mijn moeder.
Die uit het boekenvak komt.
Het toeval bestaat niet.
En dit is mijn verhaal.
Maar iedereen van onze leeftijd, zeg ik dan
maar even.
Die heeft zo'n verhaal.
Iedereen heeft een verhaal.
Ja.
En mensen vergeten zo vaak hoe bepalend hun
verhaal is geweest.
Een van mijn favoriete quotes is van Robbie
Williams.
Die natuurlijk ook niet goed geëindigd is.
Verslaving.
Suicide.
Maar hij zei ergens.
Everyone you meet is fighting a battle you
know nothing about.
So be kind.
Always.
Het is heel belangrijk om je dit te
realiseren.
Dat.
Altijd maar denken.
Ik zit tegenover iemand en ik kan het
wel een irritante zak vinden.
Of een dom wijf.
Of weet ik wat allemaal niet.
Maar jij weet niet het verhaal van de
man en vrouw tegenover.
En waarom hij of zij chagrijnen doet.
Jij weet het niet.
Dus wees vriendelijk.
Burnout is een cadeau.
Verpakt in prikkeldraad.
Maar je moet het wel uitpakken.
Ook jouw woorden.
Ik vond het grappig dat ik die uitspraak
van je tegenkwam.
Want in mijn eigen theaterprogramma Rust in Je
Hoofd sta ik op het podium.
Doe ik een beetje de draak steken met
burn-out.
En dan zeg ik dus ook van burn
-out is een cadeau.
Meestal staat er dan in de zaal wel
iemand op.
Of na afloop komt er iemand naar me
toe.
En die probeert me erna te vermoorden.
En jij weet niet waar je over praat.
Dat heeft me wel doen relativeren.
Maar wat bedoel jij met die uitspraak?
Kun je dat uitleggen?
Er is een heel business model.
Luister maar naar de reclamespotjes op de radio.
Waarbij we elkaar proberen wijs te maken.
Dat burn-out is waar je zo snel
mogelijk van af moet.
Dus hoe snel je weer aan het werk
bent.
Dat is dan de succesmaat.
Maar dat is niet wat burn-out is.
Burn-out is jouw systeem weigerd dienst.
En dat is heel zwaar geschud van jouw
systeem.
Dus wat probeert jouw systeem je nou duidelijk
te maken?
En bij mij, ik had geen burn-out.
Ik had cerebellaire attractie.
Maar het was precies hetzelfde.
Mijn evenwicht was van dat een of andere
moment weg.
Een objectieve oorzaak is nooit gevonden.
Dat wordt bij burn-out ook nooit gevonden.
Maar het was wel het zwaarste alarmsignaal wat
mijn lijf kon afgeven.
Dus in plaats van hoe kom ik hier
zo snel mogelijk van af.
En alle statistieken laten hetzelfde zien.
Mensen die het puzzeltje wat er aan vooraf
is gegaan niet leggen.
Die krijgen hem over een paar jaar geheid
weer.
Dus als je er niks van geleerd hebt.
Als je niet hebt geleerd dat betere zelfzorg.
Meer rust.
Minder doen wat je baas aan je vraagt.
Minder luisteren naar je partner.
Of weet ik wat allemaal niet.
Dan ben je gedoemd in hetzelfde spiraaltje weer
opnieuw daartegen aan te lopen.
Dus die burn-out is niks anders dan
een heel belangrijk signaal.
Dat je er iets mee moet doen.
En jij zegt het cadeautje is dat je
het signaal krijgt.
Maar je moet er wel wat mee doen.
Doe je er niks mee blijft het terugkomen.
Totdat je totaal los bent eigenlijk.
Kijk in de wereld van de familieopstellingen die
jij natuurlijk ook kent.
Is een harde regel dat als het goed
is voor jou.
Dan is het goed voor iedereen.
En mensen geloven dat niet.
Mensen denken dat ze bij zichzelf vandaan moeten
bewegen om voor hun kinderen te zorgen.
Maar kinderen hebben maar één behoefte.
Dat is ouders waar het goed mee gaat.
Bovendien als het goed gaat met de ouders
gaat het ook goed met de kinderen.
Dus hoe meer wij aan onszelf werken.
Hoe beter de relatie met onze kinderen wordt.
Kan ik uit eigen ervaring vertellen.
Want de relatie met mijn kinderen is beter.
Dan in de tijd dat ik zo'n
succesvolle workaholic was.
Want ik heb meer tijd, ruimte en aandacht
in mezelf.
Maar daar ook in het contact met hun.
Is dat dan toch ook iets wat komt
met de jaren.
Doordat dat inzicht is en ervaring.
Dat je denkt van ik was altijd veel
te hard aan het werken.
En ik was te veel met mezelf bezig.
En ik stopte mijn emoties weg.
En als je zestien bent of vijfentwintig of
vijfendertig.
Heb je dat gewoon veel minder in de
gaten.
Ja dat is zeker zo.
De andere kant is alle hoop op een
betere toekomst.
Ligt wat mij betreft in jonge mensen.
Niet alleen op school.
Al ver voordat ze naar school gaan.
Leren om kwetsbare moeilijke emoties te delen.
Delen is helen.
Echt keiharde wet.
En zeg je dan dat moet je meer
in de opvoeding thuis doen.
Of toch ook in het onderwijs.
Het kind op schoot nemen.
Vertel eens wat gaat er in je om.
En dan niet van ja stel je niet
aan.
Kijk mijn dochter is een grappig explosief temperamentvol
type.
En die kwam wel eens thuis van de
middelbare school.
En dan zei ze de aardrijkskundeleraar moet dood.
En ze heeft een hele intelligente rationele verstandige
moeder.
En die zei dat lijkt me nou niet
een goed plan.
Want die man doet toch echt zijn best.
Het zal wel meevallen.
En zij werd dan nog bozer.
Want haar moeder begreep niet dat de aardrijkskundeleraar
dood moest.
Op een gegeven moment.
En het gaat er niet om dat mijn
houding beter was.
Kwam ik in het contact met mijn dochter
op het spoor van.
Nou oké.
Dat vind jij.
Heb je al nagedacht over de manier waarop
we het vondens ter uitvoer gaan brengen.
En dan begon ze te lachen.
En vervolgens zei ik.
Wat is er nou gebeurd waarom je zo
boos bent op die man.
En dan krijg je een heel ander gesprek.
En ik denk dat het oefenen van op
die manier met jonge mensen omgaan.
Het serieus nemen van hun emoties.
We zijn emotiedieren.
En als we 25 zijn kan onze prefrontale
cortex het een beetje dempen.
Maar tot we 25 zijn worden we aangestuurd
door emoties.
Je bent 14 en je wordt gedumpt door
de liefde van je leven.
Dan denk je dan.
Dan ga je jezelf met een mes bewerken.
Dat is een begrijpelijke reactie op iets wat
grote emotionele impact heeft.
Als je 43 bent en je wordt gedumpt
door de liefde van je leven.
Dan ga je misschien ook down the drain.
Maar om jezelf dan met een mes te
gaan bewerken.
De meesten doen dat dan niet meer.
Dus die jonge mensen lopen over van emoties.
En dan gaan wij zeggen.
Denk eens een beetje goed na.
Google maar even wat je kan doen als
je daar last van hebt.
Nee neem die emoties serieus.
Stuur niet op de oplossing.
Stuur op het aandacht geven aan wat er
speelt.
Maar het is best pittig om dat aan
10 tot 25 jarigen uit te leggen.
Dat kan je natuurlijk wel vertellen.
En dan denken ze.
Pap, Bram, jij, coach, moeder.
Kan jij mooi zeggen.
Maar zo voel ik dat niet.
Hij moet dood.
Die adres kunnen leren.
Nou het is toch zo.
Hij leeft nog hoor die adres kunnen leren.
Het is toch zo dat de winst voor
mijn dochter was.
Dat ze zich gehoord en begrepen voelde.
Omdat je met haar ging praten.
Nou omdat ik haar gevoel serieus nam.
Dus het voorstel om hem om te leggen
dat vond ik waanzinnig.
Maar ik begreep wel dat er een hele
grote heftige emotie in haar rondging.
En ze heeft een heel uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel.
Dus er was iets gebeurd en dat vond
zij onrechtvaardig.
En het gesprek ging dus al heel snel
niet meer over de adres kunnen leren.
Maar over wat nou had gemaakt dat ze
zich zo oneerlijk behandeld voelde.
Ook zo'n enorme grote fout.
Dus kindjes roepen al heel vroeg het is
niet eerlijk.
En dan gaan ouders uitleggen dat dat wel
zo is.
Dat het zo werkt.
Nee de wereld is niet eerlijk.
Laten we gewoon die kinderen vertellen hoe het
zit.
Het is niet eerlijk.
En dat is niet begonnen sinds Trump president
is.
Oneerlijkheid is de wereld.
Dus laten we ze helpen om zich daartegen
te weer te stellen.
En eerlijkheid is een prachtig doel.
Maar dat is niet wat het leven is.
Jonge mensen hebben veel mentale problemen.
Niet alleen nu.
Dat is denk ik altijd wel zo geweest.
En niet alleen jonge mensen.
Want als jongere mensen ouder worden hebben ze
nog vaak die mentale problemen.
Het neemt wel toe hè.
De leeftijd waarop de problemen ontstaan.
Toen ik begon aan mijn opleiding waren er
geen suicides van mensen jonger dan 20.
Dat bestond gewoon niet.
Nu heb je al 9, 10, 11 jarigen
die zich het leven benemen.
Dat is dus in 30, 40 jaar is
dat ontstaan.
Laat het eens op je inwerken.
De kinderkanker is steeds beter behandelbaar.
Leve Kika.
Maar er over nadenken hoe het komt dat
een 10-jarige uit het leven stapt.
En wat dat over ons zegt.
Daar hebben we geen trek in.
Dat doen we niet.
Wat zegt het over ons dan?
Dat we de eenzaamheid en de wanhoop van
hele jonge beestjes al niet meer waarnemen.
Of niet serieus nemen.
Of wegparkeren als aanstellerij.
Want dat gebeurt ook vaak hè.
Mensen die ermee dreigen die doen het niet.
Dat is een totale onzin.
Maar vond het mooi dat jij ergens zei.
Degene die dreigt met zelfmoord wil niet dood
maar wil eigenlijk een ander leven.
Ik ben oprecht overtuigd dat suïcide een oplossing
is waarvan je nooit gaat weten of het
de oplossing was.
Daarom ben ik ook tegen de doodstraf.
Je kan zeggen 9 van de 10 keer
is het recht.
Maar je wil toch niet iemand ombrengen die
het niet verdient.
En ik heb er genoeg meegemaakt.
Niet tot de dag van vandaag leven.
Maar echt op een haartje voor de intercity
zijn gestapt.
Ik stopte bij de radio bij 538 toen
ik 29 was.
En toen ging alles in mijn leven fout.
Ik had een ingewikkelde relatie met iemand die
chronisch ziek was.
Doktoren zeiden die gaat niet heel lang meer
leven.
Ik was heel jong.
Mijn oma overleed.
Ik was mijn baan kwijt.
Ik was allemaal geld verloren op de beurs.
Zij was heel ziek.
Dus wij hadden thuis, ik heb er een
boek over geschreven, een soort apotheek.
Ik kon gewoon elke dag oxazapam innemen met
wodka.
En dat was mijn dagelijkse gang van zaken.
En ik vond het niet eens gek.
En ik dronk heel veel.
En ik nam echt wel heel veel van
haar pillen.
Om mezelf te verdoven.
Om het maar even niet te voelen.
Maar ik heb zo vaak gedacht in die
tijd.
Wat zou nou meer pijn doen?
Of wat zou minder pijn doen?
Voor de trein springen of van een flatgebouw.
Dat werd de aanleiding voor een theaterprogramma.
Maar als ik me dat nu...
Dat is 25 jaar geleden.
Als ik met de kennis van nu daaraan
terugdenk.
Dan denk ik van...
Wow.
Wat is er toen met mij gebeurd?
En wat me nog meer bezighoudt.
Ik heb er heel lang niet over gesproken.
Ik wil niet zeggen dat ik verslaafd was.
Maar ik dronk natuurlijk bizar veel.
Je dempte van alles af.
Van alles.
Ik ging heel veel werken.
Ook dempen.
En ik zorgde voor haar.
Want dat vond ik wel heel belangrijk.
Om voor haar te zorgen.
Want zij was ziek en depressief.
Ze lag echt toen maandenlang in bed.
Gordijnen dicht.
Deken over je hoofd.
Wat me zo heeft verbaasd.
Omdat ik er later.
10, 12 jaar later pas over ging praten.
En het ging vertellen.
En er een boek over schreef.
Bijna niemand heeft mij ooit gevraagd.
Heb je het verzonnen?
Of is het nou echt allemaal echt?
Voelde je je nou echt zo kut op
dat moment?
Wat was nou de aanleiding?
Eigenlijk niemand.
Ook niet van mijn inner circle.
Op een enkeling na.
Is daarover echt een gesprek aangegaan.
Dat ik dacht.
Ik kan daar gelukkig nu heel goed mee
omgaan.
Maar ik kan me voorstellen.
Dat heel veel mensen zich daar heel eenzaam
in voelen.
Het is natuurlijk een prachtig voorbeeld.
Hoe je uiteindelijk.
Mede dankzij wat je toen hebt meegemaakt.
Kan zijn wie je nu bent.
En doen wat je nu doet.
Het is een soort happy end.
Ik ben een beroepsgedeformeerde gek.
Ik ben dan gelijk gefascineerd door.
Wat maakte dat jij.
In een relatie met zo'n mevrouw belandde.
Dat je die kopingstijl van verdoven met werken.
Weet ik hoe je het verdoofde.
Waar is dat begonnen?
Is dat jouw geschiedenis?
Dat is heel boeiend.
En je krijgt.
Dat is denk ik ook een natuurwet.
Je krijgt een partner die bij je past.
Je ziet vaak mensen zeggen.
Ik heb een hele zieke partner.
Maar geloof me.
Dan ben je zelf ook heel ziek.
We gaan gewoon iemand kiezen.
Die vergelijkbaar is.
In gekwetstheid.
In pijn.
In ontwikkeling.
Ik ben pririater geworden.
Omdat ik zelf knettergek was.
En uiteindelijk.
Dat durf ik nu te zeggen.
Waren de meeste patiënten.
Hooguit even gek als ik.
Maar er waren een stuk minder gek.
En dat ging ik maar doen.
Alsof ik het begreep.
Het werk is natuurlijk dat je gaat begrijpen.
Wie ben ik?
Dit is een geweldig.
Interessant verhaal.
We kennen elkaar niet.
Maar ik denk dan.
Dat is interessant.
Wat ik van jou wel weet en ken.
Dat is dus daar.
Daar is dat al begonnen.
De shit van je verleden is de mest
van je toekomst.
Ik zeg ook.
Zonder die gebeurtenissen.
En zonder haar.
Had ik dit leven niet gehad.
Had ik nooit kunnen zijn wie ik nu
ben.
Ik ben daar bovenop gekomen.
Gelukkig.
Ook omdat ik daar hulp bij heb gehad.
Uiteindelijk.
Op termijn van mensen die me daarin konden
helpen.
Maar het leidde wel tot.
Eén tot het werk wat ik nu doe
natuurlijk.
Maar ook tot.
In aanraking komen met.
Mensen die heel erg verslaafd zijn.
Die regelmatig bij mij komen.
Drugs, drank.
Gokken, gamen.
Leeft die vrouw nog?
Ja ze leeft nog steeds.
Dat is ook heel interessant.
Ergens hebben jullie elkaar losgelaten.
Wat je zei.
Namelijk net iets dat je bang was.
Dat ze niet zou overleven.
Jullie zijn uit elkaar.
Ze heeft op een gegeven moment.
Dat is heel privé natuurlijk.
Realiseerde zij zich wel.
Ik kan jou niet het leven bieden.
Wat jij wil en wat je nodig hebt.
Want ik ben gebonden door deze ziekte.
En zij heeft gezegd.
Ik laat jou los.
Maar we hebben elkaar nooit losgelaten.
Dus ik zorg nog steeds voor haar.
Logisch.
Dat vind ik mijn verantwoordelijkheid.
Dat is overigens echt liefde.
Daarom heb ik er ook een boek over
geschreven.
En dat was dan een fictief verhaal.
Want daarin overlijdt ze op het einde.
Waardoor je heel veel mensen krijgt die zeggen.
Dat heb ik ook gehad.
Dat stukje heb ik erbij verzond.
Maar de rest was echt.
Maar ik heb wel heel veel van haar
geleerd.
Van wie ze is.
En de hele situatie natuurlijk.
Dat heeft mij wel gevormd.
Heel belangrijk geweest.
En zij ook van jou.
Je kan natuurlijk heel snel zeggen.
Dat is niet goed geëindigd met die twee.
Maar misschien is het eigenlijk best goed geëindigd.
Het is eigenlijk best goed geëindigd.
Er zijn weinig mensen die zo met elkaar
kunnen omgaan.
Het is een medisch wonder.
Want 30 jaar geleden.
Zei elke dokter.
Dit kan nooit meer dan een paar jaar
gaan duren.
Dat is ook een rare wetenschap.
Als doktoren continu tegen je zeggen.
Het kan ieder moment afgelopen zijn.
En 30 jaar later.
Gaat het natuurlijk niet optimaal met je.
Want je bent ziek.
Je hebt heel veel problemen.
En kasten vol met pillen en medicatie.
Maar je bent er nog.
En je kunt toch nog.
Zingeving halen uit het leven.
Dat is natuurlijk belangrijk.
Ik denk dat dat wel een ding is.
Ik haal haar ook wel eens aan.
Dan zeg ik van ja.
Iedereen mag klagen.
Maar als ik haar leven zie.
En alle ellende die zij moet doorstaan.
Met een hoop shit vroeger.
Toen ze heel klein was.
Nu kan ik dat ook beter plaatsen.
Ook door boeken van de cabaret.
Ik begrijp wel.
Hoe haar levensloop is gegaan.
Waarom ze is wie ze is.
Natuurlijk was ik vroeger heel boos.
Want ik begreep haar niet.
Ik kon niet met emoties omgaan.
Ik was nog een 6 jaar jonger dan
zij.
Ik gooide echt met serviezen door de kamer.
Maar nu kan ik haar volledig begrijpen.
Zij kan niks doen aan dat gedrag.
En ik toen ook niet.
En dan zie je dat relaties.
En dat zal vaker voorkomen.
Volledig uit de hand lopen.
En heel vaak loopt dat niet goed af.
In dit geval hebben we er allebei veel
van kunnen leren.
En dat is denk ik.
De meest gezonde manier.
Van naar een relatie kijken.
Als een ontwikkelmodel.
Je loopt samen.
Op door het leven.
En als je goed uitwisselt.
Waar jij bent.
Wat je doet.
Dan kan dat heel lang goed gaan.
Maar ik gebruik vaak de metafoor van de
treinrails.
Als een van de rails naar rechts buigt.
En die ander gaat rechtdoor.
Dan ontspoort het wagonnetje vanzelf.
Dat is een mooie metafoor.
En als je dat wilt.
Je bent er oké mee.
Dan stopt het.
Ik denk dat heel veel relaties te redden
zijn.
Als mensen maar doorgaan.
Met elkaar feedback geven.
Wat kan ik van jou leren.
Wat kan jij van mij leren.
We wijzen natuurlijk heel vaak naar die ander.
Als jij bent dit of dat.
En daardoor kan ik niet.
Dan leer je niks.
Ik deed het vroeger ook natuurlijk.
Het was nooit mijn schuld.
Het was haar schuld, zijn schuld, jouw schuld.
Totdat ik me ging realiseren.
Iemand vertelde me ooit.
Je bent altijd aan het vechten.
Op het moment dat jij dit doet.
Dan doet de ander nog een paar keer
dat.
En dan geeft die ander op.
Er zijn twee mensen nodig om het gevecht
te voeren.
Als jij niet meer vecht.
Dan heb je niet verloren.
Maar dan houdt het gevecht op.
Lang verhaal.
Uiteindelijk heb ik geleerd.
Het gaat wel heel erg over mij nu.
Er is maar één vijand.
En dat is jouw innerlijke vijand.
En als je stopt met vechten tegen je
innerlijke vijand.
Dan ontstaat er rust in jou.
Daar komen we weer bij.
Het onderwerp van deze podcast.
Ik heb echt wel de laatste tien jaar.
Die rust gevonden in mijzelf.
Wat zou jouw advies zijn.
Wat is jouw advies aan iedereen die kijkt.
Die last heeft van stress.
Onrust.
Allerlei stoornissen.
Burn-out.
Hoe kun je nou meer rust in je
eigen leven creëren.
Doe jezelf volledig.
Te aanvaarden.
En te omarmen.
Zoals je bent.
Ik zeg vaak tegen mensen.
Jouw diagnose is paradijsvogel.
En wat de rest van de wereld.
Van jou als paradijsvogel vindt.
Dat is niet van jou.
Dat is van de wereld.
Wees er trots op.
Blij mee.
Dankbaar voor dat jij een paradijsvogel bent.
Dat is een hele bijzondere beest.
En dat misschien sommige kleuren.
Van de paradijsvogel je niet aanstaan.
Dat is jammer.
Maar het gaat om het pakketje.
Je houdt van iemand.
In zijn geheel.
En niet.
Als je zegt.
Je hebt een stoornis.
Dan wijs je een deel van iemand af.
En onze uitdaging is.
Juist.
Het hele pakket te omarmen.
Op alle niveaus.
En als je dat lukt.
Dan kan je uitreiken naar de andere.
Dan kan je gaan verbinden.
Maar dan moet het hier.
Moet dit openstaan.
Hoe is het met de rust in je
eigen hoofd.
Op dit moment.
Dat neemt toe.
Maar je had het net even over relaties.
Ik kan goed doen.
Alsof ik het prima weet.
Maar ik ben niet zo'n groot fan
van mezelf.
Dus al mijn mislukte relaties.
Een serieus aantal.
Daarvan gaf ik mezelf het de schuld.
En.
Sinds een paar maanden.
Daar zal het overlijden van mijn vader wel
verband mee houden.
Heb ik bedacht.
Ik moet er gewoon niet in een relatie
nu.
Ik moet eerst zorgen dat ik.
Paradijsvogel Bram.
Volledig aanvaard.
Omarm.
Accepteer.
En durven uit te spreken.
Dat dat best een leuke vent is.
En als ik dat echt geloof.
Als ik die overtuiging heb.
Dan komt er ergens iemand.
Vanuit het universum op mijn weg.
En dan leefde ze nog lang en gelukkig.
En dat.
Maar als ik dat steeds oversla.
En steeds denk.
Dat is een knappe vrouw.
En die is professor.
En die heeft een mooie carrière.
En een goed huis.
Die moet ik hebben.
Zo deed ik het.
Altijd hele representatieve geslaagde.
Vriendinnen gehad.
Dat er altijd toe leidde.
Dat mijn moeder dan vroeg.
Waar heb jij deze aan verdiend.
Mijn moeder vond mijn vriendinnetjes.
Vrijwel zonder uitzondering leuker.
Dan haar eigen zoon.
Dus ik was steeds aan het bewijzen.
Bovendien ik had natuurlijk ook verwarring.
Want uiteindelijk gaat het om.
Een kinderlijke behoefte aan een moeder.
Die trots op je is.
En die moeder had ik niet.
Het werk is dat ik om te beginnen
maar eens trots leer zijn.
Op wie ik ben.
En dat is natuurlijk niet dat ik hier
binnenkom.
Ik heb 25 boeken geschreven.
Dat is dat ik hier binnenkom.
Wat leuk dat hij mij uitnodigt.
En wat fijn dat ik mijn verhaal mag
doen.
En laat ik nou goed mijn verhaal doen.
En niet bezig zijn met.
Misschien komen er dan nog meer mensen.
Naar de theatervoorstelling.
Daar gaat het niet om.
Je moet in het leven geven.
Je moet niet nemen.
Je moet in ieder geval altijd meer geven
dan je neemt.
Absoluut.
Is er nog iets wat je wilt vertellen?
Tot slot van deze podcast.
We hebben veel besproken.
Maar er is altijd meer natuurlijk.
Iets belangrijks.
Het blijft dat ik zeg.
Wat kunnen we doen om de wereld.
De samenleving mooier te maken.
Ik geloof niet dat we dat.
Grote geheel kunnen verbeteren.
Ik begin bij mezelf.
Als ik dat doe.
Dan heeft dat uitwerking op de mensen om
mij heen.
Ik help de mensen om mij heen.
Als iedereen dat doet.
Dan verspreidt zich dat.
Dan moet het snel kunnen gaan.
Wat ik zou willen.
En dat durf ik te zeggen.
Omdat dat ook iets is wat ik zelf
doe.
Zorgen voor een paar mensen.
Er zijn een paar jonge mensen.
In mijn leven.
Die het zwaar hebben.
Met uiteenlopende omstandigheden.
Maar die geen.
Beschikbare.
Bewulpzame.
Ouders hebben.
Daar ben ik een beetje een.
Vader figuur.
Dat doe ik niet om ze beter te
maken.
Dat doe ik omdat ik merk.
Dat ik het fijn vind om.
Liefde aan ze te geven.
En dat ik ook merk dat zij het
fijn vinden om liefde te krijgen.
Zo zit ik zelf ook al.
Weet je hoeveel jaar.
Bij een 70 plus therapeut.
En dan ga ik 1 keer in de
maand naar haar toe.
Dat vind ik zo fijn.
Want die vrouw houdt van me.
Liefde geven aan.
Een paar mensen in je omgeving.
Als we dat allemaal doen.
Komt het goed.
Geef je ook voldoende om jezelf inmiddels?
Dat is een lastige vraag.
Het allerlaatste boek.
Gaat over hardlopen als lichaamswerk.
Ik was echt.
Ik moest heel goed in mezelf afbeulen.
Ik kon fysiek afzien.
Dat wil je niet weten.
Ik heb matig talent voor hardlopen.
Ik weeg teveel.
Maar ik liep een tijd.
Als je 85 kilo weegt.
Dat kan bijna niet.
Je moet 65 kilo wegen.
Ik kwam moeiteloos onder de 3 uur.
Het deed pijn man.
Maar er was iets anders.
Wat veel meer pijn deed.
Dat zette ik uit.
Het was de verdoving.
Van al die kwetsbare gevoelige emoties.
Daaronder.
Dat gaat nu beter.
Ik hoef nu minder hard te lopen.
Je loopt ook hard om je hoofd leeg
te maken.
Ik word er heel rustig van.
Ik ben te onrustig.
Om op een kleedje te gaan zitten mediteren.
Stilte momentjes.
Neem je die wel voor jezelf?
Ik ben in een polder gaan wonen.
In the middle of nowhere.
Daar is stilte.
Daar kom ik tot rust.
In de Randstad was te veel ruis.
Rumoer, achtergrond, lawaai.
Ik heb een plek in Spanje.
Waar ik af en toe met clubjes mensenretreates
organiseer.
Prachtig.
Doodstil.
Mensen in verbinding brengen met hun binnenwereld.
Ze laten delen over hun kwetsbaarheid.
Daar doe ik het heel goed op.
Dan ben ik mezelf ook aan het helpen.
Dankjewel Bram Bakker.
Mooie woorden, wijze woorden.
Dank voor al jouw interesse.
Ik vond het een eer hier te mogen
zijn.
Ik vond het super tof om je zo
hier te gast te mogen hebben.
Dankjewel.
Ik kom bij jou in het theater kijken.
Jij gaat ook in het theater.
Oudzeer.
Over vroeger dat nog pijn doet.
Er is nog veel werk te doen.
Ja, er is altijd werk te doen.
De dag dat je denkt dat je er
bent.
Karma is a bitch.
Zegt mijn vriend Harry altijd.
Als je denkt dat je er bent.
Valt er iemand dood neer waarvan je het
nooit had gedacht.
Dankjewel Bram.
Als deze aflevering je iets heeft gebracht.
Een momentje rust.
Een helder inzicht.
Of misschien vond je het gewoon leuk om
te kijken.
Like dan.
Abonneer je op ons kanaal.
Klik op het belletje.
Dan krijg je een melding als er een
nieuwe aflevering online staat.
En reageer onder deze video.
Misschien heb je een vraag.
Misschien kunnen we je nog verder helpen.
In elk geval bedankt voor het kijken.
En graag tot een volgende rust in je
hoofd.