Subscribe
Share
Share
Embed
In deze serie van het VriendenLoterij Fonds onderzoekt podcastmaker Dide Vonk hoe en óf kunst kan zorgen voor een blijvende verandering. Iedere twee weken interviewt zij radicale makers en denkers die mensen uit alle lagen van de samenleving betrekken bij hun projecten. Welk verschil maken deze initiatieven? Of is het een illusie dat kunst iets kan veranderen?
Het VriendenLoterij Fonds ondersteunt voorlopers die zich inzetten voor een wereld waarin iedereen meedoet en waar ruimte is voor radicale verbeelding. De kunstenaars en culturele instellingen die het fonds steunt staan midden in de maatschappij. Zij zetten veranderingen in de samenleving om naar projecten. En doen dat samen met anderen, buiten de gebaande paden.
Wij zijn Kunstenaar is een productie van De Makers Podcast.
Presentatie & editing: Dide Vonk
Audiodesign: Sonya Vos
Muziek: David Schwarz
Beeldmaker: Teddy Cornelisse
Meer over het VriendenLoterij Fonds: www.vriendenloterijfonds.nl
Dide:
Ik sta bij Metrohalte Nieuwmarkt in Amsterdam.
Via Google Maps zoek ik de snelste route naar de Oude Kerk.
Ik steek de straat over, doe mijn best om niet aangereden te worden door een ritje fietsers,
ik loop over de vrolijke, drukke markt, langs de iconische waag en sla dan een zijstraatje
in.
De sfeer verandert. Mannen om me heen vertragen hun pas en kijken quasi nonchalant opzij.
Dan zie ik de rode neonlichten. En natuurlijk de vrouwen achter de ramen.
Ik ben in het Red Light District. En hoewel ik natuurlijk weet dat het hier zit,
overvalt het me toch. Deze plek voelt als een soort paradox.
Zo dichtbij, maar ook voor mij in ieder geval zo onbekend en ver weg.
Sommige mensen zien deze ramen liever verdwijnen uit het stadsbeeld.
Maar toch maakt het ook deze buurt.
Net zozeer als het prachtige oude stadsbeeld erachter of het uitbundige toerisme.
Maar voorbij die eerste blik van toerisme, drukte en sekswerk speelt er nog zoveel meer in deze buurt.
De Wallen. Daar ga ik vandaag meer over horen in de Oude Kerk. Bij het project It's OK.
INTRO
Welkom bij Wij zijn Kunstenaar. In deze podcast zoeken we uit hoe en of kunst kan zorgen voor
verandering. Mijn naam is Dide Vonk en ik spreek met creatieve makers die onze wereld
kritisch bevragen. Ze betrekken bij hun projecten gewone mensen uit de samenleving,
zoals jij en ik.
Ben:
Ik weet nog niet helemaal of God ook niet zo af en toe twijfelde aan de schepping.
Misschien heeft hij wel eens gedacht ik had iets eerder op moeten houden met de schepping.
Eén dag eerder, dat hij niet die mensen nog op de wereld had gezet.
Dide:
Is het een illusie om te denken dat kunst echt iets kan veranderen?
Of maken deze projecten daadwerkelijk verschil?
Voor de makers, deelnemers en de wereld om ons heen?
Charlotte:
Om de positie van sekswerkers te verbeteren zou het juist goed zijn als mensen helpen om het beeld te veranderen dat het allemaal zielige vrouwen zijn.
Het zijn juist hele zelfstandige en krachtige vrouwen.
Dide:
De initiatieven die ik in deze serie onderzoek hebben steun gekregen van het Vriendenloterijfonds.
Ik hoop dat de makers en deelnemers van deze projecten me kunnen leren hoe we onze maatschappij beter en mooier maken.
Je hoort het in 'Wij zijn kunstenaar'.
Ben:
Ik denk altijd als mensen nooit twijfelden, hadden de vrouwen nooit stemrecht gehad.
Gelukkig waren er een aantal vrouwen die twijfelden, is nu alleen maar het aanrecht mijn recht.
Dide:
Dit is Ben Dragstra.
Hij werkt al meer dan 30 jaar bij het leger des heils.
Ben:
Twijfelen kan in die zin ook mensen weer vragen zetten bij een aantal vaststaande feiten die
eigenlijk heel ongezond zijn voor jezelf of voor de samenleving of soms voor de kerk,
maar die we als een soort van zelfsprekendheid altijd hebben ervaren.
Dide:
Als er iemand is die alles weet over deze buurt, dan is het Ben wel.
Ben:
Ik denk dat steeds minder mensen openlijk durven twijfelen.
Maar ik heb wel eens gedacht, wat zou nou een verademing zijn als Mark Rutte nou gewoon
is had gezegd, ja ik twijfel of het verstandig is om dit of dit beleid uit te zetten.
Als je soms de samenleving meeneemt, is er misschien veel meer ruimte voor een dialoog
en voor een gesprek.
En dan is er ook veel meer ruimte om te reflecteren.
Dat men dan steeds alles maar zeker moet weten.
Dide:
Ben is een van de meer dan honderd deelnemers van het project 'It's OK'.
Een project van beeldend kunstenaar Jeanne van Heeswijk en onderzoeker Yvonique Wellen.
Die samen onderzoeken wat er speelt op de Wallen.
Jeanne:
Mijn naam is Jeanne van Heeswijk.
Ik ben een aantal jaren geleden in 2020 gevraagd door de Oude Kerk of ik met hun na wilde denken over een meerjarig project...
...waarin de Oude Kerk opnieuw zijn relatie met de buurt onderzoekt.
Dide:
De Oude Kerk is het oudste gebouw van Amsterdam.
Van oudsher was dit een toevluchtsoord.
En werd het ook wel de huiskamer van de stad genoemd.
Een plek waar mensen samen konden komen en zich veiliger konden voelen.
Maar hoe ziet zo'n toevluchtsoord er vandaag de dag uit?
Jeanne:
Als beeldend kunstenaar probeer ik gezamenlijke beelden van een toekomst te creëren.
Je zou kunnen zeggen dat wat ik vaak probeer is om...
beelden van succesvolle toekomsten te maken waarin we ons kunnen herkennen.
Dide:
Om dit te kunnen doen moest Janne de buurt begrijpen.
Ze schakelde de hulp in van Yvonique Wellen.
Yvonique:
Mijn naam is Yvonique Wellen.
Ik ben sinds 2020 betrokken bij dit project 'It's OK voor het gemeenschappelijk maken
van onzekerheden en het verhalen van verschillende realiteiten'.
Jeanne heeft me toen gevraagd of ik onderzoek wilde doen naar het gebied.
Dus wat zit er eigenlijk in de haarvaten van dit gebied?
En daar ben ik toen heel uitvoerig onderzoek naar begonnen.
En zo ben ik eigenlijk bij het project betrokken geraakt.
En sindsdien ben ik, ja, eigenlijk vanaf dat moment is het zo gegroeid dat we dit verder hebben ontwikkeld samen.
Dide:
Je hoort het goed. Yvonique en Janne zijn al zo'n drie jaar bezig.
Het is voor hen geen kwestie van een projectje doen en klaar. Ze zijn compleet doorgedrongen in deze buurt.
Dit uitgebreide proces samenvatten in een podcast van een half uur valt dus nog niet mee.
Maar blijf bij me. Ik gids je zo goed en zo kwaad als ik kan er doorheen.
Want hoe ziet dit project eruit?
'It's ok' is een manifestatie in de Oude Kerk.
In meer dan 40 bijeenkomsten komen meer dan 100 lokale en internationale bewoners, makers en denkers samen.
Met elkaar en met de bezoekers gaan zij in gesprek over actuele, sociaal-maatschappelijke vraagstukken.
Maar wat maakt dit dan een kunstproject? Nou, bijvoorbeeld dat die bijeenkomsten er zijn in allerlei vormen, zoals een theatervoorstelling, een discussie of een film.
En dit alles speelt zich af in een speciaal gemaakte kapel in de Oude Kerk. Ontworpen door kunstenaar Viola Renate.
Jeanne:
Het feit dat straks we al deze verschillende verbeeldingen hebben die gaan plaatsvinden in de Oude Kerk, waarvoor speciaal een tijdelijke kapelachtige vorm ontworpen wordt,
Waarin we ook wat warmer en wat kleinschaliger en intiemer kunnen samenkomen.
Maar wat tegelijkertijd ook als het opengeklapt wordt kan dienen als een podium om dingen te verbeelden, te show and tell zeg maar te doen.
En ik denk wat daar heel belangrijk voor is dat dan die vertellingen publieken ontmoeten
met wie dan opnieuw het gesprek verder gevoerd kan worden.
Dide:
Je moet de kapel ook zien als een soort portal naar de toekomst.
Een plek waar je verschillende mogelijke toekomsten verbeeld zult zien.
Al deze samenkomsten worden natuurlijk niet door Yvonique en Jeanne zelf ingevuld.
Dat doen de mensen die in deze buurt werken of leven.
Jeanne:
Met die mensen zijn we mee in gesprek gegaan en gezegd van, kunnen we rondom dit verhaal,
jouw verhaal, een groep samenbrengen.
Wij noemen het ervaringscirkels.
Mensen die ervaring hebben met dat specifieke onderwerp of urgentie.
En kunnen we die zo voorzien van resources en van mogelijkheden om bij elkaar te komen
en om met elkaar te werken aan een verbeelding van hoe zij zouden willen zien
dat dit onderwerp verteld wordt, bekeken wordt en verbeeld wordt.
En dat is eigenlijk hoe het begonnen is.
Dus er zijn in totaal nu twaalf cirkels en twaalf cirkelhouders,
maar het zijn mensen die die cirkels hebben samengebracht.
Dide:
Sommige van deze cirkels zijn al een jaar samen aan het werk aan hun bijeenkomsten.
Later in deze aflevering hoor je Charlotte.
Zij is onderdeel van de cirkel vanuit sekswerkers.
Maar ook is er bijvoorbeeld een cirkel voor en door buurtbewoners,
Een cirkel over queeridentiteit, een cirkel vanuit nieuwkomers, ouderen en nog heel veel meer.
En dan heb je nog de twijfelcirkel.
Waar de meeste cirkels twee keer een publiek moment hebben,
is de twijfelcirkel in de hele periode om de week te bezoeken.
Hierin onderzoekt Ben, die je net al even hoorde, wat het begrip twijfel betekent.
Ben:
Ik ben Ben Dragstra. Ik heb in de vrouwenopvang gewerkt, in de crisisopvang,
In de psychiatrie gewerkt, sociaal pensioen voor psychiatrische verslaafde dak- en thuislozen.
De laatste jaren ben ik dus verantwoordelijk hiervoor in de binnenstad.
Ik mag het denken dat ik wat blijf doen tot aan mijn pensioen, geloof ik.
Het is uitdagend en veel en ook weer leuk en afwisselend.
Soms dat je denkt van, nou, lieve heer, een tandje minder mag ook.
Dide:
Ben is druk.
Door verschillende bezuinigingen en omstandigheden ziet hij steeds meer mensen op straat belanden of hulp nodig hebben.
En wat ik zelf niet wist, is dat het leger des hels dus nog veel meer is dan een dak- en thuislozen opvang.
Bovenal is het een christelijke organisatie.
Ben leidt dus ook allerlei kerkelijke bijeenkomsten.
Grappig, dacht ik.
Dat juist hij, iemand die gelooft, het begrip 'twijfel' onderzoekt.
In mijn hoofd zijn die twee vaak tegenstrijdig. Hoe ziet hij dat?
Ben:
In mijn beleving is geloven ook een stukje twijfel. Geloven moet in mijn beleving ook
niet zeker weten worden. Want dan wordt het conservatief, dan wordt het fundamentalistisch,
dan wordt het star en dan loop je heel veel gevaren. Dus ik koester ook mijn twijfel.
En ik denk dat als mensen twijfelen, dan kan misschien hun godsgeest wel juist veel meer
in je werken dan wanneer je alles zeker weet.
Want dan heb je Gods geest niet meer nodig.
Hoe je God ook wilt zien, dat mag voor mij ook nog Allah zijn of vanuit de natuur of
de eeuwige is misschien dan een iets ruimere begrip.
Ik denk bij sommige gelovige mensen die denken, die weten het zo zeker dat zij later God
nog ter verantwoording gaan roepen omdat hij teveel heeft getwijfeld of omdat de genade
misschien veel groter en veel ruimer en veel breder en mooier is dan dat wij elkaar soms
willen aandoen in de samenleving.
Jij hoort er niet bij en jij mag niet meedoen.
We hebben allerlei oordelen en veroordelen.
Ik denk soms bij gelovige mensen twijfel maar een beetje.
Dat is goed.
Mijn jeugdwerker zei vroeger altijd in Emmen, daar kom ik vandaan, die zei altijd als je
twijfel dan is het een ziek geloof, want dan is het niet gezond.
En ik was toen nog in de kast en toen was ook nog wel het leger, dus hij had in die
periode zeker nog wel wat moeite met homoseksualiteit.
Dus toen dacht ik wel eens van nou als ik later mijn coming out nog moet hebben dat wordt wel een hele strubbeling voor God, maar ja die weet alles, hij of zij.
Dus die weet van mijn twijfel.
Dide:
En was dat uiteindelijk nog een strubbeling, die coming out?
Ben:
Nee, de coming out was geen strubbeling.
Mijn twijfel wel, denk ik.
Dide:
Het thema van twijfel is erg belangrijk in dit project.
Omdat It's OK gaat over het gemeenschappelijk maken van onzekerheden,
loopt de twijfelcirkel als een soort rode draad door alle andere cirkels heen.
Maar ik vraag me toch af.
Met die drukke agenda van Ben,
en al het nobele en harde werk wat hij al doet,
wat beweegt hem dan om ook nog zo'n twijfelcirkel te begeleiden?
Ben:
Als ik iets zou mogen wensen voor de binnenstad,
dan denk ik laten we proberen om elkaar wel een beetje in het hart te ontmoeten.
Ik vind het wel heel ingewikkeld, dat heb ik zelf met onze cliënten,
dat soms een oordeel is over mensen die dan dakloos zijn of die dan psychiatrisch zijn.
En dan denk ik, kijk dan gewoon ook iemand keer in het hart.
Ontmoet iemand in het hart en kijk ook even verder en kijk hoe zo'n mooi mens erachter zit.
Ik weet nog heel goed dat een aantal jaren terug was iemand tegen mij die zei van
"Ja, je werkt in de binnenstad waar de zonde het meest zichtbaar is."
Dus zei ik, ik werk hier op Amsterdam Zuidas.
De hebzucht is toch ook een zonde?
Ik zie alleen maar hele mooie kwetsbare, maar ook sterke vrouwen die dit werk kunnen doen.
En daar meteen een oordeel over vallen dat het zonde is, dan denk ik, twijfel maar even
aan je geloofzekerheden, want een aantal prostituees die zijn geloviger als ik.
Die twijfelen niet over God en Jezus.
En zij geven met een blijmoedigheid 10% aan de kerkelijke gemeente uit Brazilië.
Omdat ze daar vandaan komen.
Nou, ik geef met een nijdig hard aan de leger zelfs weer mijn 10%.
Omdat het bijbels is.
Ja, wie is dan christelijker? Volgens mij zij.
En omdat zij werkt in de prostitutie, kunnen haar kinderen studeren.
Haar ouders zorgen voor de kinderen, hebben daardoor ook een stukje basisinkomen.
Ja, volgens mij offer je je leven dan op.
Nou, dan ben je in mijn beleving christelijker dan ik.
Dide:
Sekswerkers worden vaak als zondebok gezien als het gaat om overlast in de binnenstad.
Veel mensen hebben er een mening over, maar er wordt weinig geluisterd naar waar de
sekswerkers zelf behoefte aan hebben. En waaraan vooral niet.
Dat vertelt Charlotte, die een cirkel begeleidt over sekswerk.
Charlotte:
Nou, mijn naam is Charlotte. Ik ben sekswerker. Ik werk ook onder andere bij het Prostitutie-informatiecentrum.
En ik doe escortwerk en ik werk ook in het Red Light District.
Dide:
Vlakbij waar we nu zitten?
Charlotte:
Vlakbij waar we nu zitten, ja. Absoluut.
Dide:
En hoe lang doe je dat al?
Charlotte:
Alles bij elkaar een jaar of negen, denk ik.
Dide:
Voor mijn gesprek met Charlotte had ik nog nooit met een sekswerker gesproken.
Toen ik naar onze afspraak liep, weer door dat red light district, dacht ik, zou ze lijken
op deze vrouwen?
Zou ze oud zijn?
Jong?
Ik had geen idee.
Geen idee dat er zoiets bestaat als een prostitutie-informatiecentrum, waar jij en ik gewoon binnen kunnen wandelen.
Of waar je een lezing of rondleiding kunt boeken om meer informatie te krijgen.
Ook daarom was het voor Charlotte belangrijk om mee te doen aan dit project.
Charlotte:
Mijn eerste reactie is altijd 'oh leuk'.
Ja, leuk.
En ook leuk dat wij daarvoor benaderd werden.
Het geeft ons toch de kans om het beeld wat over sekswerk bestaat.
De discussie wordt voornamelijk geframed door de nadruk die altijd wordt gelegd op mensenhandel.
Zodanig dat de gemiddelde krantenlezer zou denken dat het synoniemen zijn, sekswerk en mensenhandel.
En ja, dat is niet het geval.
En ja, wij doen ons best om dat beeld een beetje te ontkrachten en een realistisch beeld van sekswerk te schetsen.
Dat het gewoon werk is en niet geschikt voor iedereen.
Maar dat geldt voor wel meer beroepen.
Dide:
Om dan maar gelijk een beeld te vormen dat wel klopt, vraag ik Charlotte uit te leggen
hoe sekswerk in deze buurt eruit ziet.
Charlotte:
Nou wat een hoop mensen denk ik niet weten is dat de sekswerkers allemaal zelfstandig
ondernemers zijn.
Het zijn allemaal zzp'ers, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, betalen dus ook netjes
belasting.
Dus als zelfstandigen huur je een werkruimte die geschikt is om je beroep uit te oefenen.
Dat wil dus zeggen één van de kamers in één van de drie red light districts.
En je betaalt een kamerhuur en dan is het jouw winkeltje.
Dus ben je volledig vrij om zelf te besluiten welke klanten je binnen laten, welke niet.
En welke diensten je aanbiedt en hoeveel je daarvoor vraagt.
Dat is het.
Klinkt alsof het eigenlijk allemaal goed geregeld is.
Het is super goed geregeld.
En ook zwaar gecontroleerd ook.
En dat is ook de reden waarom zeker in dit red light district heel veel meisjes uit het buitenland werken.
Die hier komen, die kiezen om hier te komen werken omdat het zo goed geregeld is en heel veilig.
Dide:
De gemeente is op dit moment bezig met een wetsvoorstel dat gaat over registratieplicht.
Als dit voorstel wordt aangenomen, betekent dat dat elke sekswerker met naam en toenaam in een online database komt te staan.
Charlotte:
Je kan erop wachten dat het gehackt wordt en dan liggen onze gegevens op straat.
En dan ben je een heel makkelijk slachtoffer voor chantage of voor ongewenste outing.
En dat is bijzonder schadelijk voor mensen uit de queer community of mensen die afkomstig zijn uit landen waar sekswerk illegaal is.
Maar ik ben gewoon Nederlands en ik doe een legaal beroep, maar ik zit er ook niet op
te wachten om in zo'n database te verschijnen, want ik wil niet dat mijn nichtjes op school
worden gepest omdat hun tante achter het raam staat.
Dide:
Zo'n wet is bedacht om sekswerkers te helpen.
Maar in praktijk helpt het voor de meeste sekswerkers totaal niet.
Eén ding snap ik niet.
Charlotte staat ook ingeschreven bij de KvK.
Dat moet toch ook met je echte naam?
Charlotte:
Ja, je staat bij de KVK ingeschreven in de categorie overige dienstverlening.
En daar valt een heleboel soorten werk onder.
Bijvoorbeeld waarzeggers staan er ook in.
Straatmuzikanten, hondenuitlaatservice.
Ik geloof dat de hofdames van de koningin ook in die categorie vallen.
De KVK heeft mij wel gevraagd om mijn soort overige dienstverlening te specificeren.
en toen heb ik gezegd honden uitlaat service.
Dide:
Naast de wet over registratieplicht, zijn er nog veel andere beleidsplannen die een enorm negatieve impact kunnen hebben.
Daarom zet Charlotte zich actief in voor haar en haar collega's.
Ze is regelmatig aanwezig bij Q&A's van gemeenten en beleidsmakers.
Maar ook daar voelt ze zich niet altijd serieus genomen.
Charlotte:
We kregen naderhand een terugkoppeling en een samenvatting.
En ze zeiden dat de bijeenkomst duurde tamelijk lang, omdat de aanwezigen ook zeer goed op de hoogte waren van de inhoud van het wetsvoorstel.
Dat, ja dat kun je ook weer, ik vind dat nogal meer buigend.
Natuurlijk zijn we op de hoogte. We zijn geen aardappels.
We zijn zelfstandig denkende wezens, ook al doen we sekswerk.
Het gaat om onze toekomst.
Ik ken heel wat mensen die met een academische graad aan het werk zijn.
Het zijn echt niet allemaal zielige vrouwtjes.
Ja, we weten, we zijn op de hoogte en we weten ervan.
Het feit dat mensen zich verbaasd tonen over het feit dat we zo goed op de hoogte zijn,
dat zegt ook wel iets over hoe sekswerkers worden gezien.
Dat we niet weten wat goed voor ons is.
De overheid weet wat goed voor ons is.
We moeten allemaal gered worden.
Dide:
Hoe Charlotte deze frustratie omzet in een voorstelling, hoor je zo meteen.
Eerst ben ik benieuwd hoe Janne en Yvonique hiernaar kijken.
Al die hulpverleners en beleidsmakers die zonder echt te luisteren iets willen veranderen in deze buurt.
Hoe ziet Janne haar rol hierin?
Jeanne:
Je moet je ook voorstellen dat dit een gebied is waar in de afgelopen jaren heel veel vraaggesprekken zijn geweest.
Waar er heel veel mensen zijn geweest die interviews hebben gedaan, gemeentelijke onderzoeken.
Noem ze maar op, maar het altijd is dat mensen iets komen halen, een vakje komen tikken.
En dat ook altijd een doel heeft, doelmatig interviewen.
Zeg maar van nou, we gaan nu vragen hoe het zit met veiligheid in het gebied.
Of we gaan nu vragen hoe het zit met de toerisme-ervaring of overlastervaring.
En wij zijn juist, denk ik, anders gestart.
En dat vanuit het werk ook heel belangrijk is om te zeggen nee.
Wij brengen een groep mensen bij elkaar om zelf te bekijken wat ze willen gaan vertellen en hoe ze het willen vertellen.
De vraag is niet van, nou ja, wat vindt u van A, B, C, D en E, maar wat wil jij jullie vertellen?
En neem daar de tijd voor en krijg daar de tijd voor.
En dat is denk ik wat heel belangrijk is en dat is voor het werk ook heel belangrijk.
dat als we echt op een andere manier zeg maar in de complexiteit met elkaar aan een meer rechtvaardige toekomst willen werken,
moeten we ook de tijd kunnen nemen om gezamenlijk te kunnen verbeelden.
Dan moet niet alles instrumenteel gemaakt worden.
Dan moet er ruimte zijn voor samenkomsten.
Dat moet ook op een bepaalde manier van, nou ja, van zorg voorzien zijn,
Zoals misschien kinderopvang of een vergoeding of een maaltijd.
Zodat mensen ook de tijd kunnen nemen om daarbij aanwezig te zijn.
Hallo.
Oh, sorry.
Yvonique:
Het is wel heel interessant, want de deur is nu gewoon dicht.
En toch komen er mensen binnen.
Ja.
Dide:
Er wordt in de ruimte waar we zitten regelmatig even op de deur geklopt.
Sorry?
Dide:
Op de deur staat 'drop in, it's ok'.
En dat doen mensen dan ook.
Zo blijven Jeanne en Yvonique in contact met wat er speelt in de buurt.
Het proces is dus ook nooit vooropgezet en gaat altijd door.
Dat blijkt ook uit het volgende verhaal.
Nou, ik denk dat een van de dingen is dat als je aan zoiets werkt,
dat het niet een soort vooropgesteld idee is waar je dan piketpaaltjes in slaat,
maar dat het iets is in ontwikkeling en verdurende.
Onze voorbereider werkte wij met een kunstenaar die hier aan het werk was.
Het was op een moment dat de oorlog in Oekraïne begon.
Die heeft onmiddellijk gezegd dat er nu plaats moet worden gemaakt.
Wat betekent het om samen te komen ten tijde van de oorlog?
Toen hebben we dit onmiddellijk beschikbaar gesteld in alle budgetten voor die hele periode.
om juist ruimte te bieden en plaats te maken om daarover te praten.
Het gemeenschappelijk maken van de zekerheden ten tijde van de oorlog.
En dat was dan met een groep culturele makers die uit Oekraïne kwamen
en mensen die in Amsterdam wonen die ook een relatie tot dat gebied juist hadden.
Dus toen was dit letterlijk een toevluchtsoord om dat gesprek te hebben
Om onmiddellijk ook alle resources en dingen die we hadden voor die groep beschikbaar te stellen.
Dide:
Zoals je net hoorde, krijgen sekswerkers vaak hulp aangeboden die is gebaseerd op een verkeerd uitgangspunt.
Charlotte maakt daarom voor It's OK de voorstelling 'Help without harm'.
Charlotte:
Onze groep heet ook 'Not in your box'.
Dus we zitten niet in het hokje van zielige vrouwen en kwetsbare vrouwen en slachtoffers.
Dat zijn we niet.
De voorstelling heet 'Help without harm'.
Omdat het is gebleken dat mensen die het beeld hebben van kwetsbare vrouwen, die hulp nodig
hebben en van daaruit hulp gaan bieden, verschillende groepen te onderscheiden zijn.
Je hebt mensen die dat echt doen met de beste bedoelingen.
Je hebt groepen op religieuze grondslag die sekswerk überhaupt fout vinden en iets wat
niet moet.
en je daarom gaan proberen te redden.
En dan heb je nog de radicaal feministen, die het vrouwenonderdrukking vinden en vrouwen
worden geseksualiseerd.
Wij zelf zien dat helemaal niet zo.
Het punt is dat heel veel van de hulpverleningsinstanties, niet allemaal, maar wel veel, dat mensenhandel
punt als uitgangspunt nemen en van daaruit hun hulpaanbod vormgeven.
Alleen, het gebeurt natuurlijk wel.
Er bestaat mensenhandel, dwang.
Mensen die het niet vrijwillig doen en dat is verkeerd, daar moet wat aan gedaan worden.
Maar dat is illegaal.
Dat is een strafbaar feit.
En het overgrote deel van de sekswerkers, die doet dat werk gewoon vrijwillig.
Maar als je jouw hulpvraag formuleert vanuit het standpunt dat de vrouwen worden gedwongen,
dan klopt het hulpaanbod dus niet, omdat je een verkeerd uitgangspunt hanteert.
En het is gebleken dat op die manier de hulp soms juist averechts werkt.
Het stigma vergroot en vrouwen als slachtoffers neerzet en dat helpt niet.
Dat helpt onze positie niet.
Dus om de positie van sekswerkers te verbeteren zou het juist goed zijn als mensen helpen
om het beeld te veranderen dat het allemaal zielige vrouwen zijn, maar juist het zijn
juist hele zelfstandige en krachtige vrouwen.
Dide:
Deze krachtige vrouwen spelen in de voorstelling dus zelf verschillende scènes.
Ik vroeg me af hoe dat is, om vervelende situaties die je meemaakt, te herbeleven door ze na te
spelen.
Door dit onderwerp te kiezen ben je ermee bezig en het is een hele, het is ook een soort
groepsgebeuren om je slechte ervaringen te kunnen uitwisselen.
En we hebben nu dus ook de mogelijkheid om er iets aan te doen.
Dide:
Ook ben ik benieuwd hoe Charlotte het vindt om te acteren.
Maar dat kent ze al wel.
Charlotte:
Nou ja, ons werk bestaat ook voor een gedeelte uit acteren natuurlijk.
Dus voor de meeste is het niet nieuw.
Het is ook een beetje een soort illusie wat je verkoopt.
Ik heb ook wel klanten van in de tachtig.
Misschien moet ik dit niet zeggen.
Maar de waarheid is natuurlijk, de situatie is natuurlijk wel dat ik
niet met zo'n klant in bed ging liggen als ik er geen geld voor kreeg.
En hij kan heel leuk zijn, lief en aardig, natuurlijk, maar het is wel werk.
Het is ook een uitspraak van Anne Kuik van het CDA: “ja die vrouwen willen helemaal geen
seks met die mannen, ze doen het alleen omdat ze er geld voor krijgen.”
Nou dat klopt, ik hoef niet per se, maar het is mijn werk en ik krijg er geld voor, dus
wat is daar dan mis mee?
Dide:
Je gaat ook als kapper niet haren knippen als je er geen geld voor krijgt?
Charlotte:
Of wc schoonmaken of in een kinderdagverblijf werken.
Dat is mijn persoonlijk idee van de hel op aarde.
Wat ik al zei, het is niet een beroep voor iedereen, maar er zijn zoveel beroepen.
De verpleging, daar kom je ook toch een hoop viezigheid en narigheid tegen.
Dat kan ook niet iedereen.
Maar dan moet je het niet doen en dan hoef je het ook niet te doen.
Dide:
Net als nu zit er in de voorstelling ook veel lichtheid.
Maar natuurlijk zijn het serieuze problemen waar Charlotte en haar collega's tegenaan
lopen.
Kan een kunstproject als deze daar dan iets aan veranderen?
Charlotte:
Ik denk niet dat we de mede wereld gaan veranderen.
Maar ja, als we toch een bijdrage kunnen leveren aan een meer reëel visie op ons werk, op ons
beroep, dan is dat meegenomen. Ja, alle kleine beetjes helpen in dat geval.
Het is ook misschien zo dat mensen die de cirkelprojecten in de oude kerk bezoeken misschien niet op het idee zouden komen om eens naar het Prostitutie-informatiecentrum te gaan en te vragen hoe het nou zit.
Die nemen we dan ook mee.
Dide:
Dat dit enorm grote project veel betekent voor de deelnemers is zeker.
Wel vond ik het op het begin nog lastig om te begrijpen waarom dit een kunstproject wordt genoemd en niet een sociaal project.
Jeanne:
Waarom dit dan een kunstproject is, wordt mij vaak gesteld natuurlijk.
Maar voor mij is het heel belangrijk om kunst te denken, niet alleen als een kunstwerk, iets wat
je kan verkopen of een object, maar als een proces dat werkt als kunst.
En een proces dat werkt als Kunst betekent een proces waarin het mogelijk is om nieuwe beelden te geven aan de plek waar je bent, aan de wereld die je wilt zien.
Yvonique:
Ik denk dat kunst op dit moment ook een rol vervult omdat het een plek is waar je
nog kunt nadenken over de wereld op een andere manier.
Heel vaak als je wil nadenken over een andere toekomst, over het incorporeren
van realiteiten die vaak niet de ruimte krijgen,
voor veelvuldigheid, voor processen die niet economisch zijn,
dan slaat dat gauw bot.
Dus ik denk dat het op dit moment een van de plekken is
waar we nog kunnen verbeelden,
waar we nog kunnen nadenken, nog mogen nadenken
over een wereld die er anders uitziet.
Ben:
Ik denk dat we soms ook veel meer onze creatieve geesten
veel meer moeten stimuleren en ruimte geven.
Dide:
Kan een project als deze, al is het maar op een kleine manier, daaraan bijdragen?
Ben:
Dat denk ik wel, omdat je elkaar ontmoet vanuit het hart.
Charlotte:
Het zijn allemaal druppeltjes op de gloeiende plaat.
Iedereen moet lekker leven zoals hij zelf wil.
Maar dat geldt voor mij ook.
Ik heb ook het recht om lekker te leven zoals ik zelf wil.
Jeanne:
Hoe we in een gebied waarin mensen heel veel verschillende realiteiten beleven en waarin
de continue druk in het gebied constant opgevoerd wordt, ook in de wereld, ik noem het de tijd
van de continue crisis, hoe brengen we dan onze onzekerheid in gemeenschappelijkheid?
Wat betekent het om gemeenschappelijk te zijn, inclusief meningsverschillen en tegenstrijdigheid?
Die vragen van over hoe kunnen we een gesprek voeren en hoe kunnen we zelfs het gesprek beginnen als er zoveel tegenstrijdigheden zijn.
Dide:
En de ruimte voor al die belangrijke gesprekken is door It's OK! gecreëerd.
Dus als je dit hoort voor 24 september 2023,
Neem dan vooral nog deel aan één van de bijeenkomsten.
Kijk op oudekerk.nl voor het volledige programma.
Dank aan Jeanne van Heeswijk, Yvonique Wellen, Ben Dragtstra en Charlotte voor hun bijdrage.
En dank aan de Oude Kerk.
Heel fijn dat je hebt geluisterd naar Wij zijn Kunstenaar, een podcast van het Vriendenloterij Fonds.
Vond je dit nou een interessante aflevering?
Vergeet dan ook zeker niet om je te abonneren op de podcast,
om onze aankomende afleveringen niet te missen.
Deze podcast is een productie van de Makers Podcast en werd gemaakt door mij, Dide Vonk.
De muziek die je hoort is van David Schwarz en de audiomixage is gedaan door Sonya Vos.
De initiatieven die belicht worden in de podcast krijgen steun van het Vriendenloterijfonds.
Mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Vriendenloterij.
Meer weten over de mooie projecten die zij ondersteunen?
Ga naar vriendenloterijfonds.nl